ເຍົາວະຊົນນໍ້າຂອງ ຂໍມີຂໍ້ຄິດເຫັນ
ເຍົາວະຊົນ 6 ປະເທສ ໃນເຂດລຸ່ມ ແມ່ນໍ້າຂອງ ອັນມີທັງ ລາວ, ຈີນ ຕີເບດ, ພະມ້າ, ໄທ, ກັມພູຊາ ແລະ ວຽດນາມ ເປັນຫ່ວງນໍາ ການພັທນາ ໃນ ແມ່ນໍ້າຂອງ ທີ່ພາກ ປະຊາຊົນ ບໍ່ມີສ່ວນ ຮ່ວມນໍາ, ບໍ່ຮັບຟັງ ຄວາມເຫັນ ຂອງຊຸມຊົນ ໃນພື້ນທີ່ ຮວມທັງ ສຽງ ຮຽກຮ້ອງ ຂອງ ຊາວໜຸ່ມ ແລະ ເຍົາວະຊົນ ກ່ຽວກັບ ໂຄງການຕ່າງໆ ຂອງຣັຖ ທີ່ກໍາລັງ ເຮັດໃຫ້ ແມ່ນໍ້າຂອງ ປ່ຽນແປງ ຢ່າງ ໜ້າວິຕົກ ໃນ ປັຈຈຸບັນ ນີ້.
ຄວາມເປັນຫ່ວງ ທີ່ວ່ານັ້ນ ມີຂຶ້ນຢູ່ ໃນການຖແລງ ຂ່າວ ຂອງ ກອງປະຊຸມ ເຍົາວະຊົນ ແມ່ນໍ້າຂອງ ‘Mekong Youth Assembly’ ທີ່ ແຂວງຊຽງຮາຍ ປະເທສໄທ ໃນ ວັນທີ 31 ມິນາ 2016 ນີ້.
ເຍົາວະຊົນ ຈາກ ສປປລາວ ໄດ້ເວົ້າວ່າ ພວກຕົນ ຕ້ອງການ ໃຫ້ໂຄງການ ພັທນາ ຂອງຣັຖ ທຸກໆ ໂຄງການ ຂໍໃຫ້ມີ ສ່ວນຮ່ວມ ການ ຕັດສິນໃຈ ຂອງ ປະຊາຊົນ ທຸກ ຊົນຊັ້ນ ທີ່ອາສັຍຢູ່ ໃນຊຸມຊົນ ນັ້ນ ເພື່ອການ ພັທນາ ທີ່ ຍືນຍົງ:
"ເຖິງວ່າຈະມີ ຜົລເສັຽ ຫລື ຜົລດີ ຕໍ່ ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ຊຸມຊົນ ແຕ່ຢາກໃຫ້ ໂຄງການ ພັທນາ ດັ່ງກ່າວ ເປັນໂຄງການ ພັທນາ ທີ່ ມີຄວາມ ຍືນຍົງ ໂດຍອີງໃສ່ ການມີ ສ່ວນຮ່ວມ ຂອງສັງຄົມ ທຸກຊັ້ນ ໄດ້ມີຄວາມ ເທົ່າທຽມກັນ ໃນການ ຕັດສິນໃຈ ແລະ ການມີ ສ່ວນຮ່ວມ ທຸກໆ ໂຄງການພັທນາ".
ເຍົາວະຊົນ ລາວຜູ້ນີ້ ເວົ້າອີກວ່າ ເຖິງແມ່ນ ຕົນເອງ ຈະເປັນພຽງ ເຍົາວະຊົນ ແຕ່ກໍຕ້ອງການ ໃຫ້ທຸກຄົນ ເຫັນຄວາມສໍາຄັນ ຂອງ ພວກຕົນ ແລະ ຕ້ອງການໃຫ້ ເຍົາວະຊົນ ໃນເຂດ ແມ່ນໍ້າຂອງ ຮ່ວມໃຈກັນ ປົກປ້ອງ ແມ່ນໍ້າຂອງ ໃຫ້ ຄົນລຸ້ນ ຕໍ່ໆໄປ.
ພ້ອມກັນນັ້ນ ເຍົາວະຊົນ ຍິງ ຈາກພູພຽງ ຕີເບດ ຕົ້ນກໍາເນີດ ແມ່ນໍ້າຂອງ ຈາກ ພູຈີ້ຟູ ປະເທສຈີນ ກໍເວົ້າວ່າ ສນັບສນູນ ກອງປະຊຸມ ເພື່ອ ປົກປ້ອງ ແມ່ນໍ້າຂອງ ທີ່ກໍາລັງ ປະເຊີນກັບ ບັນຫາ ຫຼາຍດ້ານ:
"ນາງເວົ້າວ່າ ຂ້ອຍມາທີ່ນີ້ ເພື່ອ ສນັບສນູນ ກິຈກັມ ອັນນີ້ ເພື່ອປົກປ້ອງ ແມ່ນໍ້າຂອງ ທີ່ກໍາລັງ ຢູ່ໃນຖ້າມກາງ ຂອງ ການປ່ຽນແປງ ສໍາລັບ ຕີເບດ ກໍ່ກໍາລັງ ປະເຊີນກັບ ບັນຫາ ແມ່ນໍ້າຂອງ ຫຼາຍດ້ານ ຊຸມຊົນ ຕີເບດ ກໍ່ໃຊ້ຫຼາຍ ຍຸທວິທີ ເພື່ອປົກປ້ອງ ແມ່ນໍ້າຂອງ".
ສໍາລັບ ເຍົາວະຊົນ ຈາກ ກັມພູຊາ ກໍ່ໄດ້ເວົ້າ ເຖິງ ກໍຣະນີ ການກໍ່ສ້າງ ເຂື່ອນ ດອນສະໂຮງ ຂອງລາວ ວ່າ ໂຄງການນີ້ ສ້າງ ຜົລກະທົບ ຂ້າມແດນ ຕໍ່ຊຸມຊົນ ກັມພູຊາ ສົ່ງຜົລ ອັນບໍ່ດີ ຕໍ່ວິຖີ ຊີວິດ ຂອງ ປະຊາຊົນ ຕໍ່ຄວາມ ຫຼາກຫຼາຍ ຂອງ ຊີວະພາບ ແລະ ພັນປາ ໂລມາ ອີຣະວະດີ ຫລື ປາຂ່າ ທີ່ໃກ້ຈະ ສູນພັນ.
ກອງປະຊຸມ ເຍົາວະຊົນ ມີຈຸດປະສົງ ເຮັດໃຫ້ ຜູ້ໃຫຍ່ ເຫັນ ຄວາມສໍາຄັນ ແລະ ເຄົາຣົບ ຄວາມຄິດເຫັນ ຂອງ ເດັກນ້ອຍ ເຍົາວະຊົນ ຕໍ່ໂຄງການ ພັທນາ ຂອງຣັຖ ທີ່ສົ່ງຜົລ ກະທົບ ບໍ່ດີ ຕໍ່ຊຸມຊົນ. ນັ້ນກໍ່ເປັນ ສິດທິ ອັນນຶ່ງ ຂອງ ເຍົາວະຊົນ ຊຶ່ງ ທີ່ຜ່ານມາ ແລະ ໃນປັຈຈຸບັນ ພາກສ່ວນ ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ໃນການພັທນາ ໂຄງການ ຕ່າງໆ ບໍ່ ເປີດໂອກາດ ໃຫ້ພວກ ເຂົາເຈົ້າ ມີສ່ວນຮ່ວມ ໃນການກໍານົດ ນະໂຍບາຍ ນໍາ.
ປາລ້ຽງ ຢູ່ໃນໜອງ ຂອງ ປະຊາຊົນ ຢູ່ບ້ານ ສີເມືອງງາມ ເມືອງຕົ້ນເຜິ້ງ ແຂວງບໍ່ແກ້ວ ຕາຍ ຈໍານວນ 900 ກິໂລ ເມື່ຶອ ທ້າຍ ເດືອນ ມິນາ ນັ້ນແມ່ນຍ້ອນ ຄົນງານ ຢູ່ສວນ ປູກກ້ວຍ ຂອງຈີນ ຊຶ່ງ ຢູ່ຕິດກັບ ໜອງນັ້ນ ເອົາ ສານເຄມີ ຖິ້ມລົງ ໜອງ ເພື່ອຫວັງ ໃຫ້ ປາຕາຍ ແລ້ວ ເອົາມາກິນ ຈົນເຮັດໃຫ້ ເຈົ້າຂອງສວນ ຕ້ອງໄດ້ໃຊ້ ຄ່າຊົດເຊີຍ ສໍາລັບ ປາ ທີ່ຕາຍ ກວ່າ 6 ໝື່ນບາດ. ຕາມຄໍາເວົ້າ ຂອງ ເຈົ້າໜ້າທີ່ ເມືອງ ຕົ້ນເຜີ້ງ ຕໍ່ RFA ໃນ ວັນທີ 1 ເມສາ 2016:
"ຜູ້ທີ່ເຮັດຫັ້ນ, ເຂົາເອົາຢາ ໄປຖອກໃສ່ໜອງ ກະມາ ມອບໃຫ້ ທາງ ບໍຣິສັດ ຈີນ ຫັ້ນເປັນ ຜູ້ທົດແທນ ບໍຣິສັດ ປູກກ້ວຍ ຫັ້ນ ບໍ່ຣະມັດ ຣະວັງ ອັນນັ້ນນະ ປ່ອຍໃຫ້ ປະຊາຊົນ ຜູ້ທີ່ເຝົ້າ ກ້ວຍຫັ້ນ ເອົາຢາ ຫັ້ນໄປເທໃສ່ ໜອງ ເພື່ອຫວັງ ກິນປາ ຫັ້ນແຫຼະ".
ທ່ານກ່າວ ຕື່ມວ່າ ພວກທີ່ ກະທໍາຜິດ ແລ້ວ ໜີໄປນັ້ນ ດຽວນີ້ ກໍຍັງ ບໍ່ຮູ້ວ່າ ມີຈັກຄົນ ຊຶ່ງ ເຈົ້າໜ້າທີ່ ກໍກໍາລັງ ຕິດຕາມຕົວ ຢູ່. ຫລັງຈາກ ປາຕາຍ ແລ້ວ ເຈົ້າຂອງປາ ກໍເອົາປາ ໄປຝັງຖິ້ມ, ບໍ່ມີໃຜ ກ້າກິນ ຢ້ານວ່າ ຈະ ບໍ່ປອດພັຍ ແລະ ທັງໄດ້ ສູບນໍ້າ ອອກຈາກ ໜອງ, ທໍາການ ອະນາມັຍ, ຈາກນັ້ນ ກໍຈະຫາຊື້ ລູກປາ ມາລ້ຽງ ໃສ່ ຄຶເກົ່າ.
ເຫດການ ທີ່ວ່ານີ້ ເປັນບັນຫາ ນຶ່ງ ທີ່ປະຊາຊົນ ໄດ້ຮັບ ຜົລກະທົບ ຈາກ ສວນກ້ວຍຈີນ. ເມື່ອບໍ່ດົນ ມານີ້ ເຈົ້າແຂວງ ບໍ່ແກ້ວ ໄດ້ອອກ ຄໍາສັ່ງ ອີກເທື່ອໃໝ່ ບໍ່ໃຫ້ ບໍຣິສັດຈີນ ຂຍາຍເນື້ອທີ່ ປູກກ້ວຍ ພາຍ ໃນແຂວງນີ້ ຕໍ່ໄປອີກ ຍ້ອນ ທີ່ຜ່ານມາ ຄົນງານ ໃນສວນກ້ວຍ ແຕ່ລະແຫ່ງ ໄດ້ລັກໃຊ້ ປຸຍເຄມີ ແລະ ຢາຂ້າແມງໄມ້ ຊນິດທີ່ ທາງການ ບໍ່ ອະນຸຍາດ ຈົນເຮັດໃຫ້ ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະຊາວບ້ານ ໄດ້ຮັບ ຜົລກະທົບ; ໃຫ້ເຮັດແຕ່ ຢູ່ໃນເນື້ອທີ່ ທີ່ໄດ້ ອະນຸມັດ ໄປແລ້ວ 10,000 ປາຍເຮັກຕາ ເທົ່ານັ້ນ.
