ລາວໂຮມລາວ ເພື່ອປະຊາທິປະໄຕ

เสียดินแดน"ปราสาทพระวิหาร" ประวัติศาสตร์หลอกไพร่ไปตายแทน สังคมวัฒนธรรม สุวรรณภูมิวันที่ 14 กรกฎาคม พ.ศ. 2554 เวลา 11:00:24 น. Share217 โดย ศิริพจน์ เหล่ามานะเจริญ คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร "ผืนดินแลกเปลี่ยน" ในแผนที่ Covention du 7 Octobre 1902 (ขนาด 400x296 มม.) โดยกระทรวงการต่างประเทศของฝรั่งเศส จากหนังสือ Documents diplomatiques affairs de Siam 1893-1902 (พ.ศ.2436-2445) พิมพ์ครั้งแรกที่กรุงปารีส พ.ศ.2445 (ค.ศ.1902) ตรงกับปลายรัชกาลพระจุลจอมเกล้าฯ รัชกาลที่ 5 แสดงเขตแดนสยามตามอนุสัญญาสยาม-ฝรั่งเศส ฉบับวันที่ 7 ตุลาคม พ.ศ.2445 (ค.ศ.1902) พื้นที่แรเงา คือดินแดนที่สยามเสนอให้ฝรั่งเศส ได้แก่ หลวงพระบางฝั่งขวาบางส่วน จำปาศักดิ์ และมโนไพร แลกกับการให้ฝรั่งเศสถอนกำลังออกจากจันทบุรี แต่อนุสัญญานี้ไม่มีผลใช้บังคับเพราะทางรัฐบาลฝรั่งเศสไม่ยอมให้สัตยาบัน นำไปสู่การเจรจาเพิ่มเติมจนได้อนุสัญญาสยาม-ฝรั่งเศส ฉบับวันที่ 13 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2446 (เท่ากับแบบสากลคือ ค.ศ.1904) โดยสยามยินยอมสละดินแดน 6 ผืน คือ หลวงพระบางฝั่งขวาทั้งหมด จำปาศักดิ์ มโนไพร ตราด ด่านซ้าย และฝั่งซ้ายแม่น้ำคอบ แลกกับการให้ฝรั่งเศสถอนออกจากจันทบุรี (ภาพจาก ประมวลสนธิสัญญา อนุสัญญา ความตกลง บันทึกความเข้าใจและแผนที่ ระหว่างสยามประเทศไทยกับประเทศอาเซียนเพื่อนบ้าน โดย ชาญวิทย์ เกษตรศิริ) บทความชื่อ "เสียดินแดน" เป็นประวัติศาสตร์หลอกไพร่ไปตายแทน (เพราะ "ไทย" ไม่เคยเสียดินแดน) ของ ศาสตราจารย์ ดร.ธงชัย วินิจจะกูล แห่งมหาวิทยาลัยวิสคอนซิน เมดิสัน ประเทศสหรัฐอเมริกา ได้เขียนอธิบายถึงความรู้ประวัติศาสตร์เรื่อง "การเสียดินแดน" ว่าวางอยู่บนความเข้าใจประวัติศาสตร์อย่างผิดๆ โดยได้อ้างถึงระบบความสัมพันธ์ระหว่างรัฐในอุษาคเนย์สมัยก่อนศตวรรษที่ 20 ไว้ จะสรุปมาย่อๆ ดังนี้ ′รัฐเจ้าพ่อ′ในอุษาคเนย์ รัฐสมัยเก่าไม่ถือการครอบครองดินแดนเป็นเรื่องสำคัญ แต่เป็นเรื่องของเจ้าที่มีอำนาจมากถืออำนาจบาตรใหญ่เหนือเจ้าที่มีอำนาจน้อยกว่า ลดหลั่นเป็นลำดับชั้นกันลงไปคือ เป็นความสัมพันธ์แบบ "เจ้าพ่อ" เจ้าพ่อรายใหญ่ย่อมเรียก "ค่าคุ้มครอง" จากเจ้าพ่อรายเล็กกว่าในรูปของส่วยสาอากรผลประโยชน์ต่างๆ และไพร่พล จากนั้นเจ้าพ่อทั้งรายใหญ่รายเล็กก็ไปขูดรีดเอากับไพร่ฟ้าข้าไทในเขตอิทธิพลของตนอีกทอดหนึ่ง อำนาจของเจ้าพ่อรายเล็กจึงอยู่ที่อำนาจเหนือไพร่ฟ้าข้าไทในเขตอิทธิพลของตน อำนาจของเจ้าพ่อรายใหญ่จึงอยู่ที่อำนาจเหนือเจ้าพ่อรายเล็กและไพร่ฟ้าข้าไทในเขตอิทธิพลของตน ดังนั้น เจ้าพ่อรายเล็กที่ยอมเป็นเมืองขึ้นหรือประเทศราชของรัฐเจ้าพ่อใหญ่ยังคงมีอำนาจเหนือเมือง วัง ไพร่ฟ้าข้าไทและเขตอิทธิพลของตน เพียงแต่ไม่ถือว่าเป็น "อิสระ" (คำว่า "อิสระ" แต่เดิมหมายถึงเป็นใหญ่สูงสุด ความหมายเพิ่งเปลี่ยนเป็น independence พร้อมๆกับรัฐสมัยใหม่ในศตวรรษที่ 20 นี่เอง) เพราะยอมสวามิภักดิ์ต่อรัฐเจ้าพ่อใหญ่ แต่การสวามิภักดิ์มิได้หมายถึงตกเป็นสมบัติของรัฐเจ้าพ่อใหญ่แต่อย่างใด เพียงหมายถึงยอมอยู่ใต้อำนาจบาตรใหญ่ "ความคุ้มครอง" ของเจ้าพ่อรายใหญ่กว่าและยอมจ่าย "ค่าคุ้มครอง" ตามที่เจ้าพ่อรายใหญ่เรียกมาเท่านั้นเอง อธิปไตยเหนือดินแดนแบบสมัยนี้จึงยังไม่มี เพราะอำนาจขององค์อธิปัตย์หมายถึงอำนาจเหนือคนคือ เหนือเจ้าพ่อรายเล็กและไพร่ฟ้าข้าไท ไม่จำเป็นต้องมีขอบเขตชัดเจน บางทีก็มีบางทีก็ไม่มีไพร่ฟ้าจะเดินทางไกลไปไหนต่อไหนก็ยังถือว่ายังอยู่ใต้อำนาจของเจ้าองค์เดิม หรือที่เรียกว่า "ใต้ร่มพระบรมโพธิสมภาร" พื้นที่บารมีทับซ้อน ประเทศราชของอยุธยาและกรุงเทพฯแทบทั้งหมดในประวัติศาสตร์เป็นเมืองขึ้นของเจ้าพ่อใหญ่รายอื่นด้วยในเวลาเดียวกัน เช่น พม่า (อังวะ หงสาวดี) และเวียดนาม (เว้ ตังเกี๋ย) เพราะในความสัมพันธ์ระหว่างรัฐสมัยเก่าแบบเจ้าพ่อนั้น รัฐเล็กๆ ถือว่ายอมอ่อนน้อมต่อเจ้าพ่อใหญ่ดีกว่าต้องโดนเจ้าพ่อลงโทษ ครั้นเจ้าพ่อใหญ่หลายรายมาเรียก "ค่าคุ้มครอง" ก็ยอมซะเท่าที่ยังพอทนไหว (หากทนไม่ไหวค่อยฟ้องเจ้าพ่อ ก. ให้มาจัดการกับเจ้าพ่อ ข.) ประเทศราชของอยุธยาและกรุงเทพฯ จึงเป็นประเทศราชของ 2-3 เจ้าพ่อใหญ่ในเวลาเดียวกัน เจ้ากรุงเทพฯมาจนถึงสมัยรัชกาลที่ 5 รู้ข้อนี้ดีว่าประเทศราชไม่เคยขึ้นต่อสยามแต่ผู้เดียว แต่ครั้นทุกรัฐรับธรรมเนียมสมัยใหม่จากฝรั่งในปลายศตวรรษที่ 19 ที่ไม่ยอมรับอำนาจเหนือดินแดนแบบซ้อนทับอีกต่อไป และถือการครอบครองดินแดนเป็นเรื่องใหญ่ จึงต้องแย่งชิงกันว่าดินแดนของประเทศราชเป็นของใครกันแน่แต่ผู้เดียว ความขัดแย้งระหว่างสยามกับอังกฤษ ฝรั่งเศสสมัยรัชกาลที่ 5 คือ การพยายามแข่งขันกันช่วงชิงดินแดนประเทศราชมาเป็นของตนแต่ผู้เดียว กรณี "เสียดินแดน" คือผลของการแย่งชิงกันแล้วสยามแพ้ สยาม "ไม่ได้ดินแดนมาเป็นของสยามแต่ผู้เดียว" ฝรั่งชนะจึงได้ไป ประวัติศาสตร์แบบราชาชาตินิยมของรัฐไทยสมัยใหม่จึงแย่ยิ่งกว่าเจ้ากรุงเทพฯ แบบก่อนศตวรรษที่ 20 เสียอีก คือหลงคิดว่าประเทศราชเป็นของตนแต่ผู้เดียวมาแต่โบราณ ครั้นแย่งดินแดนประเทศราชกันแล้วแพ้เขา จึงเรียกว่า "ไทยเสียดินแดน" "เสียดินแดน"ประวัติศาสตร์หลอกไพร่ให้เข้าใจผิด ในเมื่อไม่เคยเป็นเจ้าของดินแดนประเทศราช ไม่เคยเป็นเจ้าพ่อใหญ่แต่ผู้เดียวด้วยซ้ำไป แถมอำนาจเหนือดินแดนไม่มีขอบเขตชัดเจน การ "เสียดินแดน" แท้ที่จริงแล้วจึงเป็นการเสียอำนาจแบบเจ้าพ่อแบบโบราณ คือ ไม่สามารถอวดอ้างความเป็นอธิราชได้อีกต่อไป เรียกให้เขาอ่อนน้อมไม่ได้แล้ว เรียกเก็บผลประโยชน์ก็ไม่ได้เช่นกัน ในจารีตแบบรัฐราชาธิราชหรือรัฐเจ้าพ่อแบบสมัยเก่านั้น นี่เป็นการเสียพระเกียรติยศของพระเจ้าแผ่นดินอย่างที่สุดประเภทหนึ่ง ความเจ็บปวดของเจ้ากรุงเทพฯ จึงเป็นเรื่องของการที่พระองค์เสียพระเกียรติยศอย่างสาหัส ไม่ใช่การ "เสียดินแดน" ในแบบที่เราวัดกันออกมาได้เป็นตารางกิโลเมตร กล่าวโดยสรุป ประวัติศาสตร์ราชาชาตินิยมเรื่องการ "เสียดินแดน" มีองค์ประกอบทางปัญญาสำคัญ 2 ประการ คือ 1.ต้องอ้างว่าเป็นเจ้าของดินแดนประเทศราชมาแต่โบราณซึ่งเป็นทรรศนะประวัติศาสตร์ของเจ้ากรุงเทพฯ และต้องถือเอาความเจ็บปวดของเจ้ากรุงเทพฯ มาเป็นของตนด้วย 2.ต้องอ้างว่าเป็นเจ้าของแต่ผู้เดียวแบบชาตินิยมของรัฐชาติสมัยใหม่ องค์ประกอบทั้งสองประการเริ่มประมวลเข้าด้วยกันวาทการวาทกรรมการ "เสียดินแดน" โดยฝีมือของนักชาตินิยมอย่างหลวงวิจิตรวาทการและอีกหลายคนร่วมสมัยกับเขา โดยเริ่มผลิตมาตั้งแต่ประมาณต้นทศวรรษ 2470 (ก่อนการเปลี่ยนแปลง 2475 เล็กน้อย) และกลายเป็นส่วนสำคัญของลัทธิชาตินิยมของรัฐไทยช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง อันนำไปสู่การ "เรียกร้องดินแดนคืน" ในปี 2483 และกรณีดังกล่าวมีผลให้วาทกรรมและความเข้าใจประวัติศาสตร์ (ผิดๆ) เรื่องการ "เสียดินแดน" ฝังแน่นในสังคมไทย วาทกรรมและประวัติศาสตร์การ "เสียดินแดน" เป็นประวัติศาสตร์ราชาชาตินิยมตัวพ่อ คือ ทั้งทรงพลัง เป็นฐานอย่างหนึ่งที่มีส่วนก่อรูปก่อร่างความคิดชาตินิยมของไทยตั้งแต่เริ่มและยังคงเป็นฐานรากค้ำจุนชาตินิยมของไทยมาจนทุกวันนี้ แถมยังเป็นฐานภูมิปัญญาไทยอย่างหนึ่งที่ให้กำเนิดอุดมการณ์ ความเชื่อ วาทกรรมชาตินิยมอีกมากมาย คนที่ยังหลงงมงายกับประวัติศาสตร์การ "เสียดินแดน" ก็เท่ากับยังหลงเชื่อประวัติศาสตร์แบบที่เจ้ากรุงเทพฯและพวกอำมาตย์ชาตินิยมต้องการ มีแต่คนที่รับใช้เจ้าจนตัวตายรับใช้เจ้านายห้วปักหัวปำเท่านั้นแหละที่เที่ยวป่าวร้องอยู่ในกรุงเทพฯให้ไพร่ราบทหารเกณฑ์ไปตายแทน ปราสาทพระวิหาร ประเทศไทย "เสีย" หรือ "ได้" ดินแดน? อำนาจดินแดนของรัฐสมัยเก่ามีทั้งซ้อนทับกันและโดยมากไม่กำหนดขอบเขตดินแดนชัดเจน ดินแดนของรัฐสยามสมัยใหม่ที่ชัดเจนมีเส้นเขตแบ่งปันเพิ่งเกิดขึ้นมาก็ต่อเมื่อแย่งชิงกันจบด้วยกำลังทหาร (ซึ่งสยามสู้ฝรั่งไม่ไหว) สยามจึงไม่เคยเสียดินแดนที่ไม่เคยเป็นของตน รวมถึงพื้นที่บริเวณปราสาทพระวิหารด้วย ศาสตราจารย์ ดร.นิธิ เอียวศรีวงศ์ ให้เหตุผลไว้ในบทความเรื่อง "อดีตและอนาคตของปราสาทพระวิหาร" (มติชนสุดสัปดาห์ ฉบับประจำวันที่ 13-19 พฤษภาคม 2554) ว่า การทำสนธิสัญญาในเรื่องเขตแดนกับฝรั่งเศสใน พ.ศ.2447 ซึ่งมีพันธะให้ต้องยอมรับแผนที่แนบท้ายด้วยนี้ รัฐบาลในสมัย ร.5 น่าจะเห็นว่าเป็น "ความสำเร็จ" ที่ยิ่งใหญ่อันหนึ่ง ขณะนั้นยังไม่แน่ชัดว่ามหาอำนาจโดยเฉพาะฝรั่งเศสยอมรับการมีอยู่ของประเทศสยามแค่ไหน เช่น ที่ราบสูงโคราชทั้งหมดเป็นของสยามหรือเป็นดินแดนที่ยังต้องเจรจาต่อรองกันก่อน อย่าลืมว่าใน พ.ศ.2447 ฝรั่งเศสยังยึดจันทบุรี, ตราด และเกาะในอ่าวไทยด้านตะวันออกไว้ทั้งหมด ด้วยข้ออ้างว่าเป็นหลักประกันว่าสยามจะยอมทำตามสัญญายุติความเป็นปรปักษ์กันใน พ.ศ.2436 ฉะนั้น เมื่อฝรั่งเศสยอมลงนามในสนธิสัญญา พ.ศ.2447 จึงเป็นครั้งแรกที่สยามได้อธิปไตยที่แน่ชัด (หรือที่มหาอำนาจรับรอง) บนดินแดนทางด้านตะวันออกเฉียงเหนือเป็นครั้งแรก เป็นอันหมดกังวลเสียทีกับความเปราะบางของอธิปไตยสยามทางด้านนี้ แผนที่แนบท้ายซึ่งสยามให้คำรับรองไว้ จะบิดเบี้ยวไปจากสันปันน้ำอย่างไร จึงไม่มีความสำคัญนัก เส้นเขตแดนที่เลาะเลียบแม่น้ำโขงและเทือกเขาพนมดงเร็กมีความชัดเจนแน่นอน และประกันความปลอดภัยของสยามสำคัญกว่ากันอย่างเทียบไม่ได้กับปราสาทขอมซึ่งแทบจะไม่มีใครรู้จักเลย ชาตินิยมที่กำลังบ้าคลั่งอยู่ในขณะนี้จึงเป็นผลผลิตของประวัติศาสตร์ราชาชาตินิยมเรื่อง "เสียดินแดน" ปัญหาเขตแดนระหว่างประเทศเป็นมรดกตกทอดจากยุคอาณานิคมอย่างไม่ต้องสงสัย แถมยังมีอีกหลายแห่งรอบชายแดนประเทศไทย ไม่ใช่แค่ชายแดนกัมพูชา ที่ไม่มีทางแก้ตกง่ายๆ หรืออาจคาราคาซังแก้ไม่มีทางหมดสิ้นก็เป็นได้ เพราะรากเหง้าของปัญหามาจากระบบความสัมพันธ์ของรัฐแบบสมัยก่อนไม่ถือดินแดนที่ชัดเจนตายตัว กับความสัมพันธ์แบบรัฐชาติสมัยใหม่ที่ถืออธิปไตยเหนือดินแดนที่ชัดเจนตายตัวเป็นเรื่องใหญ่ เข้ากันไม่ได้ อ.ธงชัยกล่าวไว้ในช่วงท้ายของบทความ ........... ธงชัย วินิจจะกูล อธิบายถึงความรู้ประวัติศาสตร์เรื่อง "การเสียดินแดน" ว่าวางอยู่บนความเข้าใจประวัติศาสตร์อย่างผิดๆ 4 ประการ ได้แก่ 1.เข้าใจผิดว่า รัฐสมัยเก่า (ก่อนศตวรรษที่ 20) ถือการครอบครองดินแดนเป็นเรื่องใหญ่ 2.เข้าใจผิดว่า เมืองขึ้นเป็นส่วนหนึ่งของอธิปไตยของรัฐเจ้าพ่อใหญ่ 3.เข้าใจผิดว่า เมืองขึ้นหรือประเทศราชหนึ่งย่อมขึ้นต่อเจ้าพ่อรายใหญ่เพียงรายเดียวเมืองขึ้นของสยามย่อมขึ้นต่อสยามเท่านั้น ดังนั้น ดินแดนประเทศราชย่อมเป็นของประเทศสยามแต่ผู้เดียว 4.เข้าใจผิดว่า ดินแดนของรัฐสมัยเก่ากำหนดชัดเจนแน่นอนว่าตรงไหนของใคร จึงสามารถพูดได้ว่า ไทยเสียดินแดนไปกี่ครั้งกี่ตารางกิโลเมตร หน้า 20,มติชนรายวันฉบับวันพฤหัสบดีที่ 14 กรกฎาคม 2554

Anonymous wrote:

---

---

 ສູ້ເພື່ອປະຊາທິປະໃຕ,ເພື່ອຊາດລາວແລະປະຊາຊົນລາວທັງຊາດ,ເກົ້າອົດເກົ້າເຍື້ອນຫາກຈະໄດ້ທ່ອນຄໍາ.