ญี่ปุ่นและอาเซียนทั้ง 10 ประเทศออกแถลงการณ์ร่วมเรียกร้องเสรีภาพด้านการเดินเรือและการบิน พร้อมเสนอให้แต่ละประเทศคลี่คลายข้อพิพาทด้วยสันติวิธี ท่ามกลางกระแสความวิตกเกี่ยวกับจีนซึ่งหันมาใช้นโยบายทางทหารแบบแข็งกร้าวจน ก่อความขัดแย้งขึ้นในภูมิภาค การที่จีนประกาศเขตแสดงตนเพื่อการป้องภัยทางอากาศ (ADIZ) ครอบคลุมเหนือหมู่เกาะเซ็งกากุที่ญี่ปุ่นควบคุมอยู่ ทำให้รัฐบาลโตเกียวออกมาประท้วงอย่างรุนแรง รวมไปถึงสหรัฐฯ และเกาหลีใต้ด้วย นอกจากปัญหาพื้นที่ทับซ้อนกับเพื่อนบ้านในเอเชียตะวันออกแล้ว ปักกิ่งยังพัวพันข้อพิพาทกับอาเซียนบางประเทศว่าด้วยอาณาเขตน่านน้ำในทะเล จีนใต้ และเคยกล่าวทำนองว่า อาจจะประกาศเขต ADIZ ขึ้นเหนือน่านน้ำทั้งหมดที่จีนอ้างว่าเป็นของตน “เราขอย้ำความสำคัญของการรักษาสันติภาพ, เสถียรภาพ และความเจริญรุ่งเรืองในภูมิภาค ตลอดจนการส่งเสริมความปลอดภัยและเสรีภาพในการเดินเรือและการบิน, การค้าที่ไร้ซึ่งอุปสรรค, ความอดทนอดกลั้น และการคลี่คลายข้อพิพาทต่างๆ ด้วยสันติวิธีที่สอดคล้องกับกฎหมายระหว่างประเทศ” แถลงการณ์ร่วมระหว่างผู้นำญี่ปุ่นและผู้นำสมาคมประชาชาติเอเชียตะวันออก เฉียงใต้ทั้ง 10 ประเทศ ระบุ หลังเสร็จสิ้นการประชุมซัมมิตที่กรุงโตเกียว วันนี้(14) แถลงการณ์ร่วมฉบับนี้ไม่ได้เอ่ยถึงเขต ADIZ ที่จีนประกาศ แต่ระบุว่าญี่ปุ่นเห็นด้วยที่จีนและอาเซียนจะมีการหารือระเบียบปฏิบัติว่า ด้วยเรื่องทะเลจีนใต้ การที่จีนเป็นมหาอำนาจที่มีบทบาททางเศรษฐกิจอย่างสูงในภูมิภาคนี้ทำ ให้อาเซียนหลายประเทศยังลังเลที่ท้าทายจีนโดยตรง ขณะที่หลายฝ่ายเกรงว่า การกระทบกระทั่งกับจีนแม้เพียงเล็กน้อยก็อาจทำให้สถานการณ์ลุกลามใหญ่โต เมื่อวานนี้(13) กองเรือแปซิฟิกของสหรัฐฯ (US Pacific Fleet) ออกมายอมรับว่า เรือรบของจีนและสหรัฐฯเกือบจะ “ชนกัน” เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว และก่อนหน้านั้นจีนและญี่ปุ่นก็ได้ส่งทั้งเครื่องบินรบและเรือเข้าไปลาด ตระเวนในเขตน่านน้ำพิพาท นายกรัฐมนตรี อาเบะ แถลงก่อนเปิดประชุมซัมมิตครบรอบ 40 ปีความสัมพันธ์ญี่ปุ่น-อาเซียนว่า “ผมปรารถนาที่จะสร้างอนาคตของเอเชียแปซิฟิกที่แต่ละประเทศเคารพในวัฒนธรรม ของกันและกัน และสร้างระบบเศรษฐกิจที่ไม่เน้นการใช้กำลัง แต่จะยึดถือกฎหมายและความพยายามของพวกเราเอง” อาเบะ ซึ่งเข้ารับตำแหน่งนายกรัฐมนตรีเมื่อ 1 ปีก่อน ได้เดินทางเยือนอาเซียนครบทั้ง10 ประเทศเพื่อกระชับความสัมพันธ์ และในวันนี้(14) ก็ได้ประกาศวงเงินช่วยเหลือและปล่อยกู้แก่ชาติอาเซียนถึง 2 ล้านล้านเยน ในระยะเวลา 5 ปีนับจากนี้ ญี่ปุ่นได้มอบเงินช่วยเหลือแก่ฟิลิปปินส์มูลค่า 6,600 ล้านเยนเพื่อจัดซื้อเรือลาดตระเวน รวมไปถึงวงเงินกู้ยืมพิเศษเพื่อฟื้นฟูประเทศจากมหาวาตภัยไต้ฝุ่นไห่เยี่ยน นอกจากนี้ยังทำข้อตกลงขยายกรอบการแลกเปลี่ยนเงินตราหรือ “สวอป” กับ 5 ชาติอาเซียนด้วย ด้านสื่อรัฐบาลจีนก็ยังคงเดินหน้าโจมตีข้อร้องเรียนของญี่ปุ่นเกี่ยว กับเขต ADIZ โดยสำนักข่าวซินหวาได้รายงานดักคอไว้ก่อนเมื่อวานนี้(13)ว่า อาเบะ คงคิดที่จะเดินเกม “โยนความผิดให้จีน” เหมือนเช่นเคยในการประชุมซัมมิตกับกลุ่มประเทศอาเซียน “แม้คนที่มีสมองเพียงครึ่งเดียวก็คงมองออกว่า ญี่ปุ่นเป็นฝ่ายที่จงใจเริ่มต้นก่อความขัดแย้งในภูมิภาค” บทบรรณาธิการภาคภาษาอังกฤษของ ซินหวา ระบุ
