ຂົນເມືອເທົ້າໃດກໍບໍ່ໝົດ ທະຫານແກວທີ່ຕາຍໃນດິນລາວ

สงครามผ่านไปแล้ว 4 ทศวรรษ ปีนี้ทหารเวียดนามอีก 48 คนเพิ่งได้กลับจากลาว

เหวียนวันเทียม (Nguyen Van Thiem) กับ นางเจิ่นกิมจี๋ (Tran Kim Chi) พี่สะไภ้หม้ายของเขา เผาเสื้อผ้า เผาเงินกงเต๊ก จุดธูปบูชาที่หลุมฝังศพพี่ชาย ในภาพเมื่อวันที่ 22 ธ.ค.2557 ร.อ.ฝ่ามฮวาลือ (Pham Hoa Lu) เสียชวิต ในเหตุสหรัฐทิ้งระเบิดในดินแดนลาวเมื่อวันที่ 19 ธ.ค.2514 หรือ เมื่อกว่า 40 ปีที่แล้ว ที่นี่คือสุสานนักรบผู้เสียชีวิตจากสงครามในลาว ที่ อ.แองเซิน (Anh Son) จ.กว๋างจิ (Quang Tri) ที่อยู่ใกล้ชายแดนลาว หลายศพในนี้สุสานแห่งนี้เป็นทหารนิรนาม แต่ก็ยังดีที่ได้กลับบ้านเกิด ยังมีสหายร่วมรบที่สูญหายอีกราว 8,000 คน ที่ยังไม่ได้กลับคืนมาตุภูมิ. -- Reuters/Kham.

ผู้จัดการออนไลน์ - ถึงแม้ว่าสงครามในดินแดนลาวจะยุติลงหลายสิบปีมาแล้วก็ตาม “ทหารอาสาสมัครเวียดนาม” กับ “ผู้เชี่ยวชาญ” อีก 48 คน เพิ่งจะได้กลับบ้านเกิดในเดือนนี้ พิธีมอบอัฐิจัดขึ้นที่แขวงเชียงขวาง ทั้งนี้ เป็นรายงานของหนังสือพิมพ์ “ประชาชน” รายวัน
       
       อัฐิทั้ง 48 ชุด ได้จากการขุดค้นร่วมกันในช่วงฤดูร้อน 2547-2548 ระหว่างคณะกรรมการเฉพาะกิจใน 3 แขวง (จังหวัด) ของลาว กับ 1 จังหวัดของเวียดนาม คือ เชียงขวาง เวียงจันทน์ ไซสมบูน และ จ.เหงะอาน (Nge An) ซึ่งอยู่ทางภาคกลางตอนบนของประเทศ พิธีรับมอบอัฐิจัดขึ้น “เมื่อไม่นานมานี้”
       
       อัฐิดังกล่าวขุดค้นไปจากแขวงเชียงขวาง จำนวน 45 ชุด จากแขวงเวียงจันทน์ 1 ชุด และจากแขวงไซสมบูนอีก 2 ชุด หนังสือพิมพ์รายวันของศูนย์กลางพรรคประชาชนปฏิวัติลาวรายงาน
       
       ในประวัติศาสตร์ยุคใหม่แขวงเชียงขวาง กับแขวงเวียงจันทน์ เคยเป็นสมรภูมิรบใหญ่หลายครั้ง ระหว่างฝ่ายคอมมิวนิสต์ปะเทดลาว และทหารเวียดนาม กับทหารฝรั่งเศสอีกฝ่ายหนึ่ง
       
       ในทศวรรต่อๆ มา ก็ได้กลายเป็นสมรภูมิอันร้อนระอุระหว่างฝ่ายคอมมิวนิสต์ปะเทดลาว ทหารเวียดนาม กับกองกำลังอาวุธชนชาติม้ง ที่องค์การสืบราชการลับซีไอเอแห่งสหรัฐฯ จัดตั้งขึ้นมา ช่วยเหลือรัฐบาลฝ่ายราชอาณาจักรในนครเวียงจันทนน์ ต่อสู้กับฝ่ายคอมมิวนิสต์
       
       เจ้าหน้าที่ของทางการลาวเคยให้สัมภาษณ์ก่อนหน้านี้ว่า การค้นหาผู้สูญหายตั้งแต่ครั้งสงครามเมื่อ 40-50 ปีก่อนนั้น นับวันยิ่งมีความยุ่งยาก เนื่องจากสภาพภูมิประเทศที่เปลี่ยนไป รวมทั้งการเปลี่ยนแปลงของพื้นดินกับชั้นดิน และภัยธรรมชาติ ซึ่งทำให้หลุมฝังศพเคลื่อนที่ หรือถูกทำลายสูญหายไป
       
       ในช่วงฤดูแล้ง 2547-2548 ก็ไม่ได้ต่างกัน การค้นหาทหารอาสา และผู้เชี่ยวชาญเวียดนาม “มีความยุ่งยากเพราะหลุมฝังศพได้ผ่านระยะเวลาอันยาวนาน พื้นที่ค้นหามีการเปลี่ยนแปลง ทุรกันดาร กระจัดกระจายและมีน้อยลง” หนังสือพิมพ์ของพรรครายงานอ้างคำพูดเจ้าหน้าที่แขวงเชียงขวาง
       
       “บางคนที่เคยรู้แหล่งฝังศพ (ถึงปัจจุบัน) ก็ได้หลงลืมแหล่งเป้าหมายดังกล่าว และบางคนก็ได้เสียชีวิตไปแล้ว หรือโยกย้ายไปอาศัยในต่างแขวง ไม่สามารถสนองข้อมูลได้อีก”
       
       การค้นหาที่ดำเนินมาราว 20 ปี สามารถนำอัฐิทหารเวียดนามกลับบ้านเกิดแล้วกว่า 20,000 ชุด ตามตัวเลขที่รายงานโดยสื่อของทางการเวียดนามเมื่อปีที่แล้ว จนถึงปัจจุบันยังมีทหารเวียดนามสูญหายเมื่อครั้งสงครามในดินแดนลาวอีกราว 8,000 คน และการร่วมกันค้นหาจะดำเนินต่อไปในช่วงฤดูแล้งของทุกปี
       
       ในช่วงสงครามต่อต้านฝรั่งเศส ทหารเวียดนามนับหมื่นๆ คนเข้าไปต่อสู้ในดินลาว และในช่วงสงครามต่อต้านสหรัฐฯ ที่ดำเนินมาจนถึงปลายปี 2518 ซึ่งพรรคประชาชนปฏิวัติลาวในปัจจุบันที่ยึดถือทฤษสังคมนิยมตามลัทธิมา ร์กซ์-เลนิน สามารถยึดนครเวียงจันทน์ได้สำเร็จ และสถาปนาสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวขึ้นมา
       
       แม้กระทั่งสงครามยุติลงแล้ว ก็ยังมีทหารเวียดนามอีกจำนวนมากประจำการอยู่ในดินแดนลาว เพื่อช่วยเหลือระบอบใหม่ในการรักษาความมั่นคงปลอดภัย
       
       ตามตัวเลขของสภาความมั่นคงแห่งชาติของไทย ทหารเวียดนามหลายหมื่นคนยังคงอยู่ในดินแดนลาว ในช่วงปี 2518-2527 ในช่วงสูงสุดจำนวนอาจจะมีถึง 50,000-70,000 คน.