ໃນຣະຍະ 6 ເດືຶອນຕົ້ນປີ 2018 ນີ້ ແຂວງຫົວພັນ ກວດພົບຜູ້ຕິດເຊື້ອ HIV/AIDS ໃໝ່ອີກ 6 ຄົນ. ຂນະທີ່ມາເຖິງ ກາງປີ 2017 ທີ່ ຜ່ານມາ ຢູ່ ສປປລາວ ພຽງແຕ່ໄດ້ກວດເລືອດ ພົລເມືອງລາວ ຈໍານວນ 128,000 ປາຍຄົນ ໃນທົ່ວປະເທສ ພົບວ່າ ມີຄົນລາວ ຕິດເຊື້ອ HIV ເພີ້ມຂຶ້ນຈາກ 0.16% ໃນປີ 2003 ເປັນ 0.3% ໃນກາງປີ 2017 ຄືມີເຖິງ 12,600 ປາຍຄົນ ແລະມີຄົນ ເປັນ AIDS 5,000 ປາຍຄົນ. ໃນນັ້ນເສັຍຊີວິດໄປແລ້ວ ຫລາຍກວ່າ 1,900 ຄົນ.
ກ່ຽວກັບເຣຶ່ອງທີ່ວ່ານີ້ ຂ່າວຂອງທາງການ ສປປລາວ ຣາຍງານວ່າ ທ່ານ ບຸນກອງ ສີຫາວົງ ຣັຖມົນຕຣີກະຊວງ ສາທາຣະນະສຸຂ ຖແລງວ່າ ນັບແຕ່ປີ 1990 ເຖິງກາງປີ 2017 ໄດ້ກວດພົບຜູ້ຕິດເຊື້ອ HIV ຈໍານວນ 12,600 ປາຍຄົນ ຈາກການສຸ່ມກວດເລືອດ ພົລເມືອງລາວ 128,000 ປາຍຄົນໃນທົ່ວປະເທສ. ໃນນັ້ນປາກົດວ່າ ມີຜູ້ທີ່ເປັນ AIDS ແລ້ວຫລາຍກວ່າ 5,000 ຄົນ ແລະເສັຍຊີວິດ ໄປແລ້ວ 1,923 ຄົນ ຂນະທີ່ມີການເຊື່ອກັນວ່າ ໃນຄວາມເປັນຈິງ ອາຈມີຄົນຕິດເຊື້ອ HIV, ເປັນ AIDS ແລະເສັຍຊິດຫລາຍກວ່າ ຈໍານວນທີ່ວ່ານັ້ນ.
ຕາມຣາຍງານຂອງກົມຄວບຄຸມພຍາດຕິດຕໍ່ ກະຊວງສາທາຣະນະສຸຂ ຂອງ ສປປລາວ, ຈາກຜົລຂອງການສໍາຣວດ ໃນປີ 2016 ມີ ປະຊາຊົນລາວ ບໍ່ໜ້ອຍ ກວ່າ 11,900 ຄົນ ທີ່ຕິດເຊື້ອ HIV/AIDS. ໃນນັ້ນ 88% ຕິດເຊື້ອຈາກການ ມາເພດສໍາພັນ ແລະ ກຸ່ມທີ່ມີ ຄວາມສ່ຽງສູງທີ່ສຸດ ກໍແມ່ນກຸ່ມຮັກຮ່ວມເພດຊາຍ ດ້ວຍກັນ. ຫລຸດລົງມາກໍແມ່ນແມ່ຍິງ ທີ່ຂາຍບໍຣິການທາງເພດ ຊຶ່ງເພີ້ມຂຶ້ນຢ່າງ ໄວວາ ຮວມໄປເຖິງກຸ່ມແຮງງານ ເຄື່ອນຍ້າຍ ແລະເດັກນ້ອຍ ທີ່ເກີດຈາກແມ່ ເປັນ AIDS. ຂະນະຜູ້ຄົນຈໍານວນ ຫລວງຫລາຍ ທີ່ຢູ່ໃນກຸ່ມສ່ຽງ ຮວມທັງຄົນ ງານເຄື່ອນຍ້າຍບໍ່ໄດ້ຮັບການກວດເລືອດ ຊຶ່ງເຈົ້າໜ້າທີ່ສູນຕ້ານ AIDS ແຂວງ ຫົວພັນ ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຍເສຣີ ໃນມື້ວັນທີ 16 ກໍຣະກະດາ 2018 ນີ້ວ່າ:
“ພວກເຮົາກໍໄດ້ລົງກວດເລືອດແບບສມັກໃຈ ໃຫ້ກຸ່ມແຮງງານເຄື່ອນຍ້າຍ ກໍໄດ້ເນັດຢູ່ຜ່ານມາ ແຕ່ວ່າ ປີ 2018 ນີ້ ບໍ່ໄດ້ເຮັດດອກ ເພາະວ່າຄິດວ່າ ບໍ່ມີງົບປະມານ ບໍ່ມີທີ່ວ່າ ອົງການສນັບສນູນ ກໍເລີຍວ່າ ອິງໃສ່ເງິນພາກຣັຖ ກໍມີນ້ອຍ ກໍເລີຍວ່າໄດ້ແຕ່ ອົບຮົມຄັ້ງດຽວ ແລະກໍໝົດເງິນ ກໍເລີຍວ່າ ບໍ່ໄດ້ເຮັດປີນີ້ຫນະ.”
ທ່ານກ່າວວ່າ ສໍາລັບຢູ່ແຂວງຫົວພັນ ໂດຍທົ່ວໄປແລ້ວ ຜູ້ຕິດເຊື້ອ HIV/AIDS ຈະມີອາຍຸໃນຣະຫວ່າງ 25 ຫາ 35 ປີ ຊຶ່ງເມື່ອປີ 2017 ທີ່ຜ່ານມາກວດພົບ ຄົນຕິດເຊື້ອນີ້ໃໝ່ ປະມານ 20 ຄົນ ແລະໃນຣະຍະ 6 ເດືຶອນຕົ້ນປີ 2018 ນີ້ ກວດພົບອີກ 6 ຄົນ. ທຽບໃສ່ປີກ່ອນໆ ຖືວ່າດີຂຶ້ນ ຍ້ອນໄດ້ມີການສຶກສາອົບຮົມໃຫ້ຄວາມຮູ້ ແລະເຂົ້າໃຈເຖິງຜົລຮ້າຍ ແລະອັນຕຣາຍແກ່ຊີວິດ ແລະຮູ້ຈັກ ວິທີປ້ອງກັນກ່ອນມີ ເພດສໍາພັນ.
ທ່ານກ່າວຕື່ມອີກວ່າ ທີ່ຜ່ານມາ ຢູ່ແຂວງນີ້ ກຸ່ມທີ່ມີຄວາມສ່ຽງຕໍ່ການຕິດເຊື້ອ HIV/AIDS ສູງກວ່າໝູ່ ແມ່ນສາວບໍຣິການ, ພວກເສບ ຢາເສບຕິດ ແລະຄົນງານເຄື່ອນຍ້າຍ, ຄາດວ່າໜ້າຈະມີເຖິງ 1,000 ປາຍຄົນ; ດັ່ງທີ່ທ່ານກ່າວວ່າ:
“ຜ່ານມາ ກຸ່ມສາວ ບໍຣິການຫັ້ນ ກໍບໍ່ພົບເທື່ອເນາະ ແລະກໍມີ ແຕ່ກຸ່ມໃຊ້ ສານເສບຕິດເຂົ້າເລືອດເນາະ ແຕ່ວ່າຜ່ານມາກໍມີນ້ອຍ ກໍມີແຕ່ ແຮງງານ ເຂື່ອນຍ້າຍຫັ້ນລະ ກໍສິເປັນໄປໄດ້ຢູ່ ວ່າ ແຕ່ວ່າ ຢູ່ພື້ນມັນຍັງບໍ່ທັຍມີເທື່ອເນາະ ຜ່ານ ມາຫັ້ນນະ ແຮງງານ ເຄື່ອນຍ້າຍມາແຕ່ ວຽດນາມ ຫັ້ນມີຢູ່ ພວກກັມມະກອນ ຫຼືວ່າພວກ ຮ້ານກິນດື່ມອິຫຍັງ ແຕ່ວ່າມາຈາກພາກສ່ວນ ໄທຫັ້ນ ບໍ່ມີເນາະ.”
ສໍາລັບນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ຊຶ່ງເປັນເຂດທີ່ມີຄົນຕິດເຊື້ອ HIV/AIDS ຫລາຍທີ່ສຸດຢູ່ ສປປລາວ ຄືກວມເອົາເຖິງ 40.5% ຂອງຈໍານວນ ຜູ້ຕິດເຊື້ອ ທັງໝົດ. ຮອງລົງມາກໍແມ່ນ ແຂວງສວັນນະເຂດ, ຈໍາປາສັກ, ຫຼວງພະບາງ, ຄໍາມ່ວນ ແລະແຂວງວຽງຈັນ ຊຶ່ງແຕ່ປີ 2014 ຫາ 2016 ມີຄົນເສັຍຊີວິດເປັນ AIDS ຫລາຍກວ່າ 370 ຄົນ ແລະ ສະເພາະໃນຣະຍະ 6 ເດືອນຕົ້ນປີ 2017 ມີຜູ້ຕິດເຊື້ອ HIV ຣາຍໃໝ່ ເຖິງ 720 ປາຍຄົນ.ດັ່ງນັ້ນຈຶ່ງເຊື່ອກັນວ່າ ໃນທ້າຍ ປີ 2017 ທີ່ຜ່ານມາ ອາຈມີຜູ້ຕິດເຊື້ອນີ້ຫຼາຍກວ່າ 13,000 ຄົນແລ້ວ.
ໃນຂະນະດຽວກັນສູນຕ້ານເຊື້ອ HIV/AIDS ແລະພະຍາດຕິດຕໍ່ໃນລາວ ກໍ ຣາຍງານວ່າ ປັດຈຸບັນ ມີປະຊາຊົນລາວ 3 ກຸ່ມ ທີ່ຖືວ່າເປັນກຸ່ມ ປະຊາກອນ ທີ່ມີຄວາມສ່ຽງສູງສຸດ ທີ່ຈະຕິດເຊື້ອນີ້ເພີ້ມຂຶ້ນ ຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ ຊຶ່ງປະກອບດ້ວຍ ກຸ່ມແມ່ຍິງ ທີ່ຂາຍ ບໍຣິການທາງເພດ, ກຸ່ມຮັກຮ່ວມເພດດຽວກັນ ແລະກຸ່ມທີ່ໃຊ້ ຢາເສບຕິດ ດ້ວຍການໃຊ້ເຂັມ ອັນດຽວ ສີດເຂົ້າເສັ້ນເລືອດ ຫລາຍຄົນ. ດ້ວຍເຫດນັ້ນ ທາງການລາວ ຈຶ່ງໃຫ້ຄວາມສໍາຄັນ ເປັນພິເສດຕໍ່ 3 ກຸ່ມດັ່ງກ່າວ ໃນການໂຄສະນາ ສຶກສາອົບຮົມ ຊຶ່ງ ເຈົ້າໜ້າທີ່ອາວຸໂສ ຂອງສູນຕ້ານ AIDS ແຫ່ງຊາດລາວ.
“ການເຮັດວຽກແບ່ງເປັນ 2 ລັກສນະ, ລັກສນະໂຕທີໜຶ່ງ ກໍເພັ່ງເລັງໃສ່ ໃນການຄວບຄຸມກຸ່ມ ທີ່ມີຄວາມສ່ຽງສູງ ໂດຍສະເພາະແມ່ນໄດ້ ຮ່ວມກັບ ບັນດາພວກ NGOs, ພວກອົງການຈັດຕັ້ງທາງສັງຄົມ ທີ່ເຂົາເຈົ້າເຮັດ ວຽກກັບກຸ່ມສາວບໍຣິການ. ກັບກຸ່ມຊາຍ ທີ່ມີເພດ ສໍາພັນກັບຊາຍ. ນອກຈາກນັ້ນ ຍັງມີໂຮງຮຽນ ເຮັດຫລັກສູດການຝຶກອົບຮົມ, ການໂຄສະນາຕ່າງໆ ຖືວ່າເປັນ ຈຸດເດັ່ນຂອງລາວ ໃນການຕອບໂຕ້ ໃນບັນຫາເຣຶ່ອງພະຍາດເອດ.”
ຕາມຄໍາ ເວົ້າຂອງເຈົ້າໜ້າທີ່ອາວຸໂສ ຂອງສູນຕ້ານ AIDS ແຫ່ງຊາດລາວ ທີ່ສື່ມວນຊົນ ທາງການຣາຍງານ.
ແລະມາດຕຣາ 3 ຂອງກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການສະກັດກັ້ນ ແລະຕ້ານເຊື້ອ ເຮັສໄອວີ/ພຍາດເອສ ບົ່ງໄວ້ວ່າການສະກັດກັ້ນ ເຊື້ອເຮສໄອວີ/ ພຍາດເອສ ແມ່ນການກັນ, ການໂຄສະນາສຸຂສຶກສາ ແລະການຄວບຄຸມເຊື້ອ ເຮັສໄອວີ/ພຍາດເອສ ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ ແພ່ຂຍາຍ ຢູ່ໃນສັງຄົມ; ການຕ້ານເຊື້ອ ເຮັສໄອວີ/ພຍາດເອສ ແມ່ນການປິ່ນປົວ, ການດູແລເບິ່ງແຍງ, ການຊ່ວຍເຫຼືອ, ການອຸດໜູນຜູ້ຕິດເຊື້ອ ເຮັສໄອວີ ແລະຜູ້ເປັນພຍາດເອສ ໃຫ້ມີສຸຂພາບດີຂຶ້ນ.
ເພື່ອປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນການແກ້ໄຂບັນຫາທີ່ວ່ານີ້ ດຣ. ພູທອນ ສຸດທະລັກ ຜູ້ອຳນວຍການສູນຕ້ານ HIV/AIDS ແລະພຍາດຕິດຕໍ່ ທາງເພດສໍາພັນ ແຫ່ງຊາດ ກະຊວງສາທາຣະນະສຸຂ ກ່າວກ່ອນການລົງນາມ ໃນຂໍ້ຕົກລົງກັບທ່ານ Thomas Cai ປະທານບໍຣິສັດ Open Society The chnology ທີ່ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ເມື່ອເດືອນ ຜ່ານມາ ກ່ຽວກັບໂຄງການຊ່ອຍເຫລືອ 2 ປີ ໂດຍຈະເລັ່ງໃສ່ ສະກັດກັ້ນ ແລະການປິ່ນປົວ ໃນເຂດນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ. ທ່ານເວົ້າວ່າ ພາຍໃຕ້ໂຄງການນີ້ ການປິ່ນປົວຈະບໍ່ໄດ້ເສັຽຄ່າ ສຳລັບຄົນທຸກຍາກ ຮວມທັງເດັກນ້ອຍ ທີ່ຕິດເຊື້ອ ແລະໄດ້ຮັບຜົລກະທົບຈາກເຊື້ອ HIV ທີ່ໄດ້ສູນເສັຽພໍ່ແມ່ ຂນະທີ່ຄົນ ຕ່າງປະເທດ ແລະຄົນງານຍ້າຍຖິ່ນ ໃນລາວ ຈະໄດ້ເສັຽຄ່າ ໃນການປິ່ນປົວຕົນເອງ.
ເພື່ອຄວາມກະຈ່າງແຈ້ງ ກ່ຽວກັບເຣຶ່ອງນີ້ ວິທຍຸເອເຊັຍເສຣີ ໄດ້ຖາມໄປຍັງ ດຣ. ພູທອນ ທີ່ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ໃນມື້ວັນທີ 17 ກໍຣະກະດານີ້ ແຕ່ບໍ່ສາມາດຕິດຕໍ່ໄດ້.
ແຕ່ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ ຈາກການເກັບກໍາຂໍ້ມູນພາກສນາມ ໃນເບື້ອງຕົ້ນເມື່ອບໍ່ ນານມານີ້ ທາງການ ສປປລາວ ພົບວ່າ ແມ່ຍິງລາວ ຫລາຍກວ່າ 15,300 ທີ່ ຂາຍບໍຣິການທາງເພດ ເປັນອາຊີບ ຊຶ່ງໃນນັ້ນ 70% ໄດ້ຮັບການກວດເລືອດ ເປັນປະຈໍາ ໃນຂນະທີ່ຜູ້ຊາຍ ຫລາຍກວ່າ 58,300 ຄົນ ທີ່ຮັກຮ່ວມເພດດຽວ ກັນ ແລະກຸ່ມເສບຢາເສບຄິດ ເປັນປະຈໍາ ເປັນຕົ້ນກຸ່ມທີ່ໃຊ້ຢາເສບຕິດ ດ້ວຍການ ໃຊ້ເຂັມອັນດຽວ ສີດເຂົ້າເສັ້ນເລືອດ ຫລາຍຄົນ ຫລາຍກວ່າ 50,000 ຄົນນັ້ນ ເປັນກຸ່ມປະຊາກອນ ທີ່ຕິດເຊື້ອ HIV/AIDS ເພີ້ມຂຶ້ນ ຢ່າງໄວວາ ທີ່ສຸດ.
ເພື່ອແກ້ໄຂບັນຫາດັ່ງກ່າວ ກະຊວງສາທາຣະນະສຸຂ ເວົ້າວ່າ ຈະເພີ້ມປະສິດທິ ພາບຂອງການໃຫ້ການບໍຣິການປິ່ນປົວ ແລະຮັກສາ ສຸຂພາບຜູ້ຕິດເຊື້ອນັ້ນໃຫ້ທົ່ວ ເຖິງ ແລະພຽງພໍ ແລະທັງຈະສ້າງສະພາບແວດລ້ອມ ທີ່ເອື້ອອໍານວຍໃຫ້ແກ່ ການຕອບໂຕ້ ເຊື້ອ HIV/AIDS ທີ່ມີປະສິດທິຜົລຫລາຍ ໃນປີ 2020 ຕໍ່ໄປ. ແຕ່ໃນປັດຈຸບັນນີ້ ຢູ່ ສປປລາວ ມີຄົນຄິດເຊື້ອ HIV/AIDS ພຽງ 41% ຂອງຈໍານວນ ຜູ້ຕິດເຊື້ອທັງໝົດເທົ່ານັ້ນ ທີ່ມີໂອກາດໄດ້ຮັບຢາຕ້ານເຊື້ອນີ້ຈາກທາງການ ສປປລາວ.
ເສັ້ນທາງໄປຫາເມືອງສະໜາມໄຊ ແຂວງອັດຕະປື
ອົງການຕ່າງຊາດຫລື Ngo ຫລາຍອົງການປະຈຳຂົງເຂດເວົ້າວ່າ ເຫດການເຂື່ອນແຕກໃນລາວ ແມ່ນຍ້ອນການຂາດຄວາມຮັບຜິດຊອບ ໃນການເຝົ້າຣະວັງ ຫລື MONITOR ສະພາບຂອງເຂື່ອນ ຈາກພາກສ່ວນທີ່ສ້າງເຂື່ອນ ແລະນັກລົງທຶນ ໃນການສ້າງເຂື່ອນ ຮ່ວມທັງ ຣັຖບານລາວ ທັ້ງໆ ທີ່ຮູ້ລ່ວງຫນ້າ 4 ມື້ວ່າ ມີຮອຍແຕກຕາມສັນເຂື່ອນຫລາຍແຫ່ງ ແຕ່ເປັນຫຍັງບໍ່ໂຍກຍ້າຍປະຊາຊົນ ມີແຕ່ຍ້າຍ ພະນັກງານສ້າງເຂື່ອນອອກເທົ່ານັ້ນ.
ອີງຕາມການຣາຍງານຈາກສຳນັກຂ່າວ AFP ໃນວັນທີ 25 ເດືອນ ກໍຣະກະດາ ບໍຣິສັດສ້າງເຂື່ອນ ໄດ້ອະທິບາຍວ່າ ໃນວັນທີ 22 ເດືອນ ກໍຣະກະດາ ເວລາ 9:00 ໂມງເຊົ້າ ທາງບໍຣິສັດໄດ້ພົບເຫັນ ພາກສ່ວນດ້ານເທິງຂອງເຂື່ອນ ມີຄວາມເສັຽຫາຍ ລ່ວງຫນ້າ 24 ຊົ່ວໂມງ ກ່ອນທີ່ເຂື່ອນຈະແຕກ ບໍຣິສັດ ດັ່ງກ່າວເວົ້າວ່າ ຫຼັງຈາກ ທີ່ໄດ້ພົບຄວາມເສັຽຫາຍ ດັ່ງກ່າວ ທາງບໍຣິສັດ ກໍໄດ້ຣາຍງານໃຫ້ພາກຣັດ ຮູ້ທັນທີ່ ເພື່ອອົພຍົບຊາວບ້ານ ອອກຈາກພື້ນທີ່ ແລະການສ້ອມແປງເຂື່ອນ ກໍມີຄວາມຊັກຊ້າ ເນື່ອງຈາກຝົນຕົກໜັກ ດັ່ງນັ້ນ ທາງບໍລິສັດ ບໍ່ມີທາງ ເລືອກ ຈຶ່ງໄດ້ລະບາຍນ້ຳອອກຈາກເຂື່ອນ ແຕ່ຍັງບໍ່ສາມາດຕ້ານສັນເຂື່ອນ ແຕກໄດ້.
ຣາຍງານວ່າ ທີ່ຈິງແລ້ວ ຄົນເກົາຫຼີທີ່ເຮັດວຽກຢູ່ພື້ນທີ່ໂຄງການ ໄດ້ພາກັນອົພຍົບອອກຈາກພື້ນທີ່ ໄປກ່ອນລ່ວງໜ້າແລ້ວ ສຳນັກຂ່າວ CNN ໄດ້ລາຍງານໃນວັນທີ 25 ເດືອນກໍຣະກະດາ ວ່າ ພະນັກງານເກົາຫຼີທັງໝົດ 53 ຄົນ ໄດ້ພາກັນອົພຍົບອອກຈາກ ພື້ນທີ່ໄປກ່ອນລ່ວງໜ້າ ແລ້ວ ທັງໝົດປອດໄພດີ
ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ ສຳນັກຂ່າວ AFP ໄດ້ລາຍງານຕື່ມວ່າ ເຂື່ອນມີຮອຍແຕກມາກ່ອນແລ້ວ ບໍລິສັດ KOREA WESTERN POWER CO.,LTD (KOWEPO)ຂອງເກົາຫລີໃຕ້ ຊື່ງເປັນໜຶ່ງ ໃນບໍຣິສັດ ທີ່ຖືຫຸ້ນຢູ່ໃນໂຄງການ ໄດ້ຣາຍງານໃຫ້ທາງການ ເກົາຫຼີໃຕ້ຮັບຮູ້ວ່າ ໃນວັນທີ 20 ເດືອນກໍຣະກະດາ ທາງບໍຣິສັດ ໄດ້ພົບປາກົດການຍຸບຕົວຂນາດ 11 ຊັງຕີແມັດ ຢູ່ຈຸດກາງຂອງສັນເຂື່ອນ ຕາມການ ບັນທຶກວຽກງານ ປະຈຳວັນ ຂອງບໍຣິສັດ ຈຶ່ງຄາດໄດ້ວ່າ ເຂື່ອນມີຮອຍແຕກມາຕັ້ງແຕ່ ອາທິດກ່ອນ.
ທ່ານ Kim Byung-Sook ປະທານ ບໍຣິສັດ KOREA WESTERN POWER CO.,LTD (KOWEPO) ໄດ້ຣາຍງານຕໍ່ ສະພາ ແຫ່ງຊາດເກົາຫຼີໃຕ້ ໃນວັນທີ 25 ກໍລະກົດວ່າ ທາງບໍຣິສັດໄດ້ພົບເຫັນປາກົດການຍຸບຕົວ ຢູ່ຂ້າງເທີງເຂື່ອນ ໃນວັນທີ 20 ກໍຣະກະດາ ນັ້ນເກີດຂຶ້ນໃນ 10 ຈຸດ ແລະໄດ້ມີການກະກຽມ ການຟື້ນຟູສະພາບຍຸບຕົວ ຢູ່ເຂື່ອນດັ່ງກ່າວ ໃນວັນທີ 22 ເດືອນ ກໍຣະກະດາ ແລະ ໃນເວລາປະມານ 11:00 ໂມງກາງເວັນຂອງມື້ ວັນທີ 23 ກໍຣະກະດາ ພາກສ່ວນ ດ້ານເທິງຂອງເຂື່ອນ ຍຸບຕົວລົງອີກ 1 ແມັດ ໃນເວລານັ້ນ ໄດ້ຮ້ອງຂໍ ການຮ່ວມມືໄປຍັງພາກສ່ວນ ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ເພື່ອອົບອົພຍົບຊາວບ້ານອອກຈາກພື້ນທີ່.
ໃນເບື້ອງຕົ້ນ ບໍຣິສັດຢືນຢັນວ່າ ເຂື່ອນບໍ່ໄດ້ແຕກ ແຕ່ຫາກແມ່ນນ້ຳລົ້ນເຂື່ອນ ຈຶ່ງມີການປ່ອຍນ້ຳອອກຈາກເຂື່ອນ ໃນການປ່ອຍນ້ຳ ອອກຈາກເຂື່ອນນັ້ນ ມີ 7 ໝູ່ບ້ານຖືກນ້ຳຖ້ວມ ແລະສູນຫາຍຫຼາຍຮ້ອຍຄົນ ມີ 7,000 ຄົນ ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ ຕໍ່ມາ ຈຶ່ງຍອມຮັບວ່າ ສັນເຂື່ອນຈຸດ ”D” ແຕກ.
ບໍຣິສັດກໍສ້າງເຂື່ອນດັ່ງກ່າວ ຈຶ່ງໄດ້ອອກມາສະແດງຄວາມເສັຽໃຈ ຕໍ່ເຫດການທີ່ເກີດຂຶ້ນ ກັບຣັຖບານລາວ ແລະປະຊາຊົນ ທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບຈາກ ເຂື່ອນແຕກ ແລະໃນວັນທີ 26 ເດືອນ ກໍຣະກະດາ ຣັຖບານເກົາຫຼີໃຕ້ ແລະ ບໍຣິສັດອື່ນໆ ທີ່ຮ່ວມສ້າງ ກໍໄດ້ສົ່ງທີມກູ້ພັຍ ພ້ອມດ້ວຍສິ່ງຂອງບັນເທົາທຸກ ໄປຊ່ວຍເຫຼືອ ຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍ ຈາກເຂື່ອນແຕກເທື່ອນີ້ ແລະອອກມາຍອມຮັບ ຄວາມຮັບຜິດຊອບ ໃນການຈ່າຍຄ່າຊົດຊີຍ ຕໍ່ເຫດການທີ່ເກີດຂື້ນ ຢ່າງເຕັມທີ.
ເຈົ້າໜ້າທີ່ອາວຸໂສ ຈາກບໍຣິສັດເຊປຽນ-ເຊນ້ຳນ້ອຍ ກ່າວຕໍ່ ໜັງສືພິມ Vientiane Times ວ່າ ບໍຣິສັດພ້ອມທີ່ຈະຮັບຜິດຊອບ ຕໍ່ເຫດການທີ່ເກີດຂຶ້ນ ອີງຕາມຂໍ້ຕົກລົງການ ສຳປະທານ ແລະກົດໝາຍ ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ບໍຣິສັດບໍ່ໄດ້ພຍາຍາມ ທີ່ຈະປະຕິເສດ ຄວາມຮັບຜິດຊອບແຕ່ຢ່າງໃດ.
ເຈົ້າໜ້າທີ່ທ່ານນີ້ກ່າວຕື່ມວ່າ “ພວກເຮົາຈະຮັບຜິດຊອບ ຕໍ່ເຫດການທີ່ເກີດຂຶ້ນ ຕາມກົດໝາຍ ແລະຂໍ້ຕົກລົງໃນການ ສຳປະທານ ແນ່ນອນວ່າ ເປັນສິ່ງທີ່ປະຕິເສດບໍ່ໄດ້ ແຕ່ບໍ່ໄດ້ໃຫ້ຣາຍລະອຽດວ່າ ຈະເຮັດແນວໃດ ໃນການໃຫ້ຄ່າທົດແທນ ຄວາມເສັຽຫາຍ ຕໍ່ຊາວບ້ານຜູ້ໄດ້ຮັບຜົລກະທົບເທື່ອ.
ແຕ່ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ ອົງການຕ່າງຊາດ ຫລື NGO ຫລາຍອົງການໃນຂົງເຂດເວົ້າວ່າ ມັນຊ້າເກີນໄປແລະວ່າ ເຫດການທີ່ເກີດຂຶ້ນ ທີ່ແຂວງອັດຕະປື ຄັ້ງນີ້ ສາມາດປ້ອງກັນໄດ້ ລ່ວງຫນ້າ ຖ້າມີການບໍຣິຫານຈັດການທີ່ດີແລະມີຄວາມຮັບຜິດຊອບ ບັນຫານີ້ອາດຈະບໍ່ ເກີດຂຶ້ນ ກັບຊາວບ້ານ ທີ່ເມືອງສນາມໄຊ ແຂວງ ອັດຕະປື ແນ່ນອນ.
ເຈົ້າຫນ້າທີ່ອົງການ Ngo ທ່ານນຶ່ງເວົ້າວ່າ ມັນບໍ່ແມ່ນເຣື້ອງຄຸນນະພາບ ຂອງການສ້າງເຂື່ອນ ມັນແມ່ນການຂາດຄວາມຮັບຜິດຊອບ ໃນການບໍຣິຫານຈັດການໂຄງການ ຂາດການເຝົ້າຣະວັງພັຍ ທີ່ອາຈເກີດຂຶ້ນ ເປັນຕົ້ນການ monitor ສະພາບດິນຟ້າ ອາກາດ ຣະດັບນ້ຳແລະສະພາບສິ່ງແວດລ້ອມ ໃນໂຄງການເຂື່ອນທີ່ຕົນສ້າງ ນອກຈາກນັ້ນ ກໍແມ່ນບັນຫາການຂາດການຕິດຕໍ່ ໃນຫນ້າທີ່ ການປະສານງານ ແຕ່ລະຂັ້ນຕອນ ໃນການລາຍງານຫນ້າວຽກ ໃນແຕ່ລະມື້ ຈາກພາກສ່ວນກ່ຽວຂ້ອງ ຕ່າງໆ ໃນໂຄງການເຂຶ່ອນໃນລາວ ດັ່ງທ່ານກ່າວໃນຕອນນື່ງວ່າ:
"ໂຄງການສ້າງເຂຶ່ອນ ຕ້ອງມີການເຝົ້າຣະວັງ ສະພາບຂອງເຂື່ອນ ຕຣອດເວລາເພື່ອໃຫ້ໄດ້ ມາຕຖານແລະປ້ອງກັນຄວາມບໍ່ປອດພັຍ ທີ່ຈະເກີດຂຶ້ນ."
ທ່ານວ່າ ສປປລາວ ເລັ່ງລັດໃນການສ້າງເຂຶ່ອນຫລາຍເກີນໄປ ເກີນຄວາມສາມາດທີ່ຕົນມີ ເພື່ອຢາກເປັນຫມໍ້ໄຟ ສຳລັບອາຊຽນ ແຕ່ຂາດນັກວິຊາການ ໃນການດູແລເບິ່ງແຍງ ອາສັຍແຕ່ນັກວິຊາການ ຕ່າງຊາດ ຈຶ່ງມີການຄາດເຄື້ອນ ໃນໂຄງການ.
ເຂື່ອນທີ່ລາວມີຢູ່ໃນປັດຈຸບັນ ຫລາຍເຂື່ອນບໍ່ໄດ້ມາຕຖານ ໃນການສ້າງເປັນຕົ້ນເຂຶ່ອນຂນາດນ້ອຍ ແລະຂນາດກາງບາງແຫ່ງ ກໍແຕກແລະບໍ່ໄດ້ມາຕຖານ ແຕກຫ່ານ ແລະນ້ຳລົ້ນເຂຶ່ອນຕຣອດ ຍ້ອນຂາດການບໍຣິການຈັດການ ແລະຂາດການເອົາໃຈໃສ່.ໂຄງການສ້າງເຂື່ອນໃນລາວ ຫລາຍໂຄງການຂາດການເຂົ້າຮ່ວມ ຂອງພາກປະຊາສັງຄົມ ແລະອົງການຕ່າງຊາດ ໃນການສຳຣວດຜົລກະທົບ ແລະການໃຫ້ຂໍ້ມູນທີ່ແທ້ຈີງ ກ່ອນຈະສ້າງ.
ບໍຣິສັດສ້າງເຂື່ອນ ຫລັງຈາກໄດ້ຮັບສຳປະທານ ແລ້ວກໍບໍ່ປະຕິບັດຕາມສັນຍາ ໃນຂໍ້ຕົກລົງ ການສຳປະທານ ກັບຣັຖບານ ກໍສ້າງເຂື່ອນ ແບບຂາດການກວດກາ ຂອງເຈົ້າຫນ້າທີ່ຣັດ ແລະນັກວິຊານຕ່າງຊາດ ຜູ້ທີ່ມີຄວາມຮູ້ ແລະຄວາມຊໍານານ ໃນການສ້າງເຂື່ອນ.
ກ່ຽວກັບຄວາມຮັບຜິດຊອບຕໍ່ປະຊາຊົນ ຜູ້ທີ່ໄດ້ຮັບຜົລກະທົບ ທ່ານວ່າ ນັກລົງທຶນແລະບໍຣິສັດສ້າງເຂຶ່ອນຈາກປະເທດພັທນາ ທັງຫລາຍ ສ່ວນໃຫຍ່ ຈະເບິ່ງຄົນທ້ອງຖິ່ນແບບຕ່ຳ ແລະຈະບໍ່ເອົາໃຈໃສ່ກັບປະຊາຊົນທ້ອງຖິ່ນ ຫລາຍປານໃດ. ບໍຣິສັດສ້າງ ເຂື່ອນ ໂດຍສະເພາະ ມາຈາກປະເທດພັທນາ ທັງຫລາຍມັກເບິ່ງຄົນທ້ອງຖິ່ນຕ່ຳ.
ແຕ່ເຖິງຢ່າງໃດກໍດີ ທ່ານວ່າ ບໍຣິສັດຜູ້ສ້າງເຂື່ອນກໍໄດ້ ສະແດງອອກເຖີງຄາມວຮັບຜິດຊອບແລ້ວ ຊື່ງບໍຣິສັດລົງທຶນ ສ້າງເຂື່ອນສ່ວນໃຫຍ່ ຈະປົກປ້ອງຊື່ສຽງ ແລະການລົງທຶນຂອງຕົນ ຈະບໍ່ສ້າງຄວາມເສັຽຫາຍໃຫ້ແກ່ ປະເທດບ່ອນທີ່ຕົນລົງທຶນ ບໍຣີສັດ ສ້າງເຂື່ອນເຊປ່ຽນ ເຊນ້ຳນ້ອຍ ທີ່ແຕກໃນລາວນີ້ ເປັນບໍຣິສັດທີ່ມີມາຕຖານສູງ ແຕ່ການຜິດພາດເທື່ອນີ້ ເປັນຍ້ອນການບໍຣິຫານຈັດການ ຂາດມາຕຖານ ຂອງບາງຫນ່ວຍງານຕ່າງຫາກ.
