ທ່ານ ສົມດີ ດວງດີ ຣັຖມົນຕຣີ ກະຊວງການເງິນ ເວົ້າເຖິງເຣື່ອງການແກ້ໄຂບັນຫາ ໜີ້ສິນສາທາຣະນະ ຂອງຣັຖບານລາວ ວ່າຍັງມີ ຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ແລະເປັນເຣື່ອງທ້າທາຍຫຼາຍ ຕໍ່ການທີ່ຈະຊໍາຣະເງິນຄືນໄດ້ ຍ້ອນການເກັບຣາຍຮັບ ຍັງໜ້ອຍກວ່າ ຣາຍຈ່າຍ, ດັ່ງ ທີ່ທ່ານໄດ້ກ່າວຕອນນຶ່ງ ຢູ່ໃນກອງປະຊຸມ ເທື່ອທີ 7 ຂອງສະພາແຫ່ງຊຸດ ທີ 8 ໃນວັນທີ 6 ມິຖຸນາ ນີ້ວ່າ:
"ຣາຍຮັບຣາຍຈ່າຍພາຍໃນເຮົານີ້ ໃຫ້ມັນຢູ່ກັນ ບໍ່ໃຫ້ມັນຂາດດຸນອີກ ໝາຍຄວາມວ່າ ຮັບເທົ່າໃດຂຶ້ນແຜນຈ່າຍເທົ່ານັ້ນ ອີງຕາມຣາຍຮັບ ສະນັ້ນຈຶ່ງວ່າ ອັນນີ້ກໍເປັນບັນຫາທ້າທາຍ.”
ກະຊວງການເງິນ ຣາຍງານກ່ຽວກັບການເງິນແຫ່ງຣັຖ ປະຈໍາໄຕຣມາດທໍາອິດ ຂອງປີ 2019 ນີ້ວ່າ ຣັຖບານ ເກັບຣາຍຮັບໄດ້ 5,600 ຕື້ປາຍກີບ ໃນຂນະທີ່ຣາຍຈ່າຍມີເຖິງ 5,800 ປາຍຕື້ກີບ ຄືຂາດດຸນ ງົບປະມານ 190 ປາຍຕື້ກີບ.
ຕາມຣາຍງານຂອງ ທະນາຄານໂລກ ເມື່ອປີ 2016, ລາວ ມີໜີ້ສິນສາທາຣະນະ 9 ຕື້ໂດລາ ສະຫະຣັຖ ແລະມາຮອດປີ 2018 ໜີ້ສິນ ນັ້ນເພິ່ມຂຶ້ນເປັນ 10 ຕື້ໂດລາ ແລະມີແນວໂນ້ມວ່າ ຈະເພິ່ມຂຶ້ນເລື້ອຍໆ ເພື່ອຫຼຸດຜ່ອນໜີ້ສາທາຣະນະ ທ່ານ ສົມດີ ກ່າວໃນກອງປະຊຸມ ນັ້ນຕອນນຶ່ງວ່າໃນປີນີ້ຣັຖບານ ຈະບໍ່ກູ້ຢືມເງິນຕ່າງປະເທດ ເພື່ອຊໍາຣະໜີ້ດອກເບັ້ຽ ໂດຍຈະໃຊ້ງົບປະມານ ທີ່ເປັນຣາຍຮັບໃນປະເທດ ເທົ່ານັ້ນ:
"ໃນປີ 2019 ນີ້ພວກເຮົາໄດ້ເວົ້າກັນວ່າ ຈະບໍ່ຢືມເງິນຕ່າງປະເທດ ມາຊໍາຣະດອກເບັ້ຽອີກນໍ ແລະຈະເອົາຢູ່ພາຍໃນຖ້າມັນຂາດດຸນກໍຕ້ອງ ລະດົມແຫຼ່ງທຶນ ຈາກພາຍໃນ ໂດຍການຂາຍພັນທະບັດ ໂດຍການລະດົມແຫ່ງທຶນຕ່າງໆ ເພື່ອມາຊໍາຣະໜີ້.”
ເວົ້າເຮຶ່ອງງົບປະມານ ກະຊວງການເງິນ ຣາຍງານວ່າ ປີ 2018 ຣັຖບານ ສາມາດຊໍາຣະໜີ້ ສາທາຣະນະ ສະເພາະດອກເບັ້ຽເງິນກູ້ ຈາກ ພາຍໃນ ແລະຕ່າງປະເທດ 180 ປາຍລ້ານໂດລາ ສະຫະຣັຖ ແລະໃນປີ 2019 ນີ້ ຕັ້ງເປົ້າໝາຍຊໍາຣະດອກເບັ້ຽ 160 ລ້ານໂດລາ.
ປັດໃຈສໍາຄັນ ທີ່ເຮັດໃຫ້ໜີ້ສາທາຣະນະ ມີຈໍານວນເພິ່ມຂຶ້ນຢ່າງໄວວານັ້ນ ແມ່ນເປັນຍ້ອນວ່າ ຣັຖບານລາວ ກູ້ຢືມເງິນຕ່າງປະເທດຫຼາຍ ໂດຍສະເພາະ ຈາກຈີນ ແລະໄທ ເພື່ອລົງທຶນ ໃນໂຄງການພັທນາຕ່າງໆ ເປັນຕົ້ນໂຄງການທາງຣົດໄຟ ລາວ-ຈີນ, ໂຄງການສ້າງ ຖນົນຕ່າງໆ.
ແລະອີກປັດຈັຍນຶ່ງທີ່ສໍາຄັນ ແມ່ນຍ້ອນວ່າ ມີການຮົ່ວໄຫລ ຍັງມີເຈົ້າໜ້າທີ່ຣັຖຈໍານວນນຶ່ງ ບໍ່ມີຄວາມໂປ່ງໃສ ໃນການປະຕິບັດໜ້າທີ່ ວຽກງານ, ມີການສໍ້ຣາດບັງຫຼວງ ເອົາງົບປະມານຂອງຣັຖ ໄປໃຊ້ເພື່ອຜົນປະໂຫຍດ ສ່ວນຕົວ.
ໜັງສືພິມ Nikkei Asian Review ຣາຍງານ ເມື່ອເດືອນມິຖຸນາ ປີກາຍວ່າ ປີ 2017 ໜີ້ສິນ ຕໍ່ລວມຍອດມູນຄ່າຜລິຕພັນພາຍໃນ ຫຼື GDP ຂອງລາວ ສູງເຖິງ 65,9% ຄືເກີນເກນມາຕຖານ ຂອງກອງທຶນ ເງິນສາກົນ IMF ທີ່ກໍານົດໄວ້ ບໍ່ຄວນເກີນ 40%.
ໃນຣາຍງານສະບັບດຽວກັນນີ້ ມາດາມ Christine Lagarde ຜູ້ອໍານວຍການ IMF ເວົ້າວ່າ ໂຄງການທາງຣົດໄຟ ລາວ-ຈີນ ໃນແຜນ ນຶ່ງແລວ-ນຶ່ງເສັ້ນທາງ ຂອງຈີນ ເປັນປັດຈັຍ ສໍາຄັນ ທີ່ເຮັດໃຫ້ລາວ ມີໜີ້ສາທາຣະນະ ເພິ່ມຂຶ້ນ ແລະອາຈຊໍາຣະບໍ່ໄຫວ.
4 ເດືອນທີ່ຜ່ານມາ ພັກລັດມີການຂາດດຸນ 347 ຕື້ກີບ
ທ່ານ ທອງລຸນ ສີສຸລິດ ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ລາຍງານຕໍ່ກອງປະຊຸມສະໄໝສາມັນເທື່ອທີ 7 ຂອງສະພາແຫ່ງຊາດ ຊຸດທີ VIII ໃນວັນທີ 5 ມິຖຸນາ 2019 ວ່າ: ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດແຜນງົບປະມານແຫ່ງລັດ 4 ເດືອນຕົ້ນປີ 2019 ດ້ານລາຍຮັບບັນລຸໄດ້ 6.320 ຕື້ກີບ ເທົ່າກັບ 24% ຂອງແຜນການປີ ລາຍຮັບພາຍໃນ ປະຕິບັດໄດ້ 6.242,5 ຕື້ກີບ ແລະ ລາຍຮັບຈາກການຊ່ວຍເຫຼືອລ້າປະຕິບັດໄດ້ 78,8 ຕື້ກີບ ລາຍຈ່າຍປະຕິບັດໄດ້ 6.668 ຕື້ກີບ ເທົ່າກັບ 19,9% ຂອງແຜນການປີ ໃນນີ້ ສູນກາງປະຕິບັດໄດ້ 4.727 ຕື້ກີບ ເທົ່າກັບ 19,6% ຂອງແຜນການປີ ແລະ ທ້ອງຖິ່ນປະຕິບັດໄດ້ 1.941 ຕື້ກີບ ເທົ່າກັບ 20,8% ຂອງແຜນການປີ ຜ່ານການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດແຜນລາຍຮັບ-ລາຍຈ່າຍງົບປະມານແຫ່ງລັດ 4 ເດືອນທີ່ຜ່ານມາ ມີການຂາດດຸນ 347 ຕື້ກີບ.
ນອກນີ້ ຍັງມີການທົດແທນຄືນຕົ້ນທຶນໜີ້ສິນພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດຢູ່ແຫຼ່ງດຸ່ນດ່ຽງ 2.432 ຕື້ກີບ ການລະດົມທຶນເພື່ອມາດຸ່ນດ່ຽງງົບປະມານຈາກພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ ປະຕິບັດໄດ້ 3.453 ຕື້ກີບ ເທົ່າກັບ 19,6% ຂອງແຜນການ ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ ລັດຖະບານກໍຍັງຕີລາຄາວ່າໂດຍລວມແລ້ວ ສະພາບການພັດທະນາທາງດ້ານເສດຖະກິດ ຍັງສືບຕໍ່ຂະຫຍາຍຕົວໃນລະດັບ 6,5% ຖືເປັນອັດຕາການເຕີບໂຕທີ່ສູງເມື່ອທຽບກັບຫຼາຍປະເທດໃນພາກພື້ນ ແຕ່ເປັນອັດຕາທີ່ຊ້າລົງເມື່ອທຽບຫຼາຍປີຜ່ານມາ ການເຕີບໂຕຂອງເສດຖະກິດຊ້າລົງ ການປັບປຸງສົ່ງເສີມ ແລະ ນຳໃຊ້ທ່າແຮງດ້ານທ່ອງທ່ຽວຍັງເຮັດບໍ່ທັນໄດ້ດີ ການປັບປຸງວິສາຫະກິດລັດ ຍັງມີຄວາມຫຼ້າຊ້າ ການແກ້ໄຂປາກົດການຫຍໍ້ທໍ້ໃນສັງຄົມ ເປັນຕົ້ນ ບັນຫາຢາເສບຕິດ ການປຸ້ນຈີ້ຊີງຊັບ ຂີ້ລັກ ງັດແງະ ອຸບັດເຫດ ແລະ ໄພສັງຄົມອື່ນໆ ເຖິງວ່າໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ແກ້ໄຂແຕ່ກໍຍັງມີລັກສະນະແຜ່ຫຼາຍ ແລະ ສົ່ງຜົນທາງລົບຕໍ່ສັງຄົມ ໂດຍສະເພາະ ໄວໜຸ່ມ ແລະ ບັນຫາອື່ນໆ ສຳລັບສະພາບເສດຖະກິດທີ່ຍັງຂະຫຍາຍຕົວຊ້າໃນປັດຈຸບັນ ປາກົດການໜຶ່ງທີ່ເກີດຂຶ້ນໃນໄລຍະເວລາທີ່ປະເທດເຮົາກຳລັງເຂົ້າສູ່ຂະບວນການປັບໂຄງສ້າງທາງດ້ານເສດຖະກິດ ໂດຍສະເພາະ ໃນເງື່ອນໄຂພວກເຮົາກຳລັງພະຍາຍາມ ຫຼຸດຜ່ອນການເອື່ອຍອີງໃສ່ການລົງທຶນໃນຂະແໜງພະລັງງານ ແລະ ບໍ່ແຮ່ ແລະ ການກູ້ຢືມຈາກພາຍນອກມາລົງທຶນໃສ່ການສ້າງພື້ນຖານໂຄງລ່າງ ທີ່ມີປະສິດທິຜົນທາງດ້ານເສດຖະກິດຕ່ຳ ຊຸກຍູ້ການຜະລິດເປັນສິນຄ້າ ການສົ່ງເສີມອຸດສາຫະກຳປຸງແຕ່ງ ການທ່ອງທ່ຽວ ແລະ ການບໍລິການຜ່ານການສົ່ງເສີມການເຊື່ອມຈອດ ແລະ ການພັດທະນາທ່າແຮງທາງດ້ານເສດຖະກິດອື່ນໆຂອງປະເທດ ກວດກາ ເກືອດຫ້າມ ແລະ ປະຕິບັດມາດຕະການທີ່ເດັດຂາດຕໍ່ການເຄື່ອນໄຫວ ເສດຖະກິດທີ່ຂັດກັບແນວທາງນະໂຍບາຍ ຜິດກົດໝາຍ ແລະ ບໍ່ສອດຄ່ອງກັບລະບຽບການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ເປັນຕົ້ນ ການປາບປາມ ການຄ້າຂາຍຢາເສບຕິດ ການຕັດ ແລະ ສົ່ງໄມ້ທ່ອນອອກປະເທດ ການລັກລອບໜີພາສີ ແລະ ການເຄື່ອນໄຫວອື່ນໆ ເຊິ່ງເປັນການຈຳກັດ ແລະ ອັດຊ່ອງທາງຂອງກະແສເງິນທີ່ບໍ່ຖືກຕ້ອງເຂົ້າປະເທດ ແລະ ອື່ນໆ.
-------------------------------------------------------------
ປະເທດລາວເປັນປະເທດທີ່ອຸດົມສົມບູນໄປດ້ວຍຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດ ດັ່ງທີ່ທຸກຄົນຮູ້ ແຕ່ເປັນຫຍັງ ມາຮອດປັດຈຸບັນ ຊັບສົມບັດດັ່ງກ່າວແມ່ນຫມົດໄປແລ້ວ ໂດຍທີ່ປະເທດຊາດບ້ານເມືອງຍັງທຸກຄືເກົ່າ ໂດຍສະເພາະແມ່ນປະຊາຊົນ ທີ່ຢູ່ເຂດຊົນນະບົດ, ເທົ່ານັ້ນບໍ່ພໍຍັງຖືກເອົາລັດເອົາປຽບໃນຫລາຍໆດ້ານຈາກກຸ່ມນາຍທຶນ ຫລ ືຜູ້ມີອຳນາດ, ບັນຫານີ້ທຸກຄົນຮູ້ດີ ວ່າມາຈາກຫຍັງ?. ແຕ່ກ່ໍຊຳເຮື້ອແກ່ຍາວມາຮອດປັດຈຸບັນຍັງແກ້ໄຂບໍ່ໄດ້.
ພະນັກງານ ພັກລັດ ຂາດບຸກຄະລາກອນທີ່ມີຄວາມຮູ້ຄວາມສາມາດສູງໃນດ້ານວຽກງານນັ້ນໆ ເຂົ້າເຮັດວຽກແມ່ນຕາມສາຍຄອບຄົວ ພໍ່ເປັນພະນັກງານຢູ່ຫັ້ນ ລູກກໍເປັນນໍາ, ຈົບການສຶກສາວິຊາການອື່ນແຕ່ມາເຮັດວຽກທີ່ຕົນບໍ່ໄດ້ສຶກສາຮໍ່າຮຽນມາ ອາໄສຄວາມເຄີຍຊິນເຄີຍເຮັດ ແຕ່ຫົວຄິດປະດິນສ້າງພັດບໍ່ມີ. ອັນນີ້ມັນເປັນບັນຫາໃນການປະຕິບັດວຽກງານທີ່ມອບໝາຍ, ບໍ່ສະເພາະແຕ່ເທົ່ານັ້ນ ອັນໜຶ່ງກໍເນື່ອງມາຈາກຫົວໜ້າໃນແຕ່ລະຂະແໜງການ ບໍ່ມີຄວາມໜັກແໜ້ນ ທາງດ້ານທິດສະດີ ແລະດ້ານວິຊາສະເພາະທີ່ຕົນບໍລິຫານ ຂັ້ນທ້ອງຖິນນີ້ແຫຼະທີ່ປາກົດເຫັນຫຼາຍ ບາງວຽກຍັງບໍ່ຮູ້ ບໍ່ເຂົ້າໃຈ ມາຜ່ານເປັນຫົວໜ້າໄດ້ແນວໃດ? ລູກນ້ອງຍັງໄດ້ອາທິບາຍໃຫ້ ວ່າອັນນີ້ແມ່ນແນວໃດ. ດັ່ງນັ້ນ, ເຮັດແນວໃດ, ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າໃນການແຕ່ງຕັ້ງຕໍາແໜ່ງໃດຫນື່ງຄວາມເບິ່ງປະສົບການ ແລະຄຸນສົມບັດຂອງພະນັກງານໃຫ້ດີສາກ່ອນຈຶ່ງແຕ່ງຕັ້ງ
