ເຄືອຂ່າຍ ພາກປະຊາສັງຄົມ ຈາກປະເທດ ເກົາຫລີໃຕ້, ໄທ ແລະ ຍີ່ປຸ່ນ ຍັງຮຽກຮ້ອງໃຫ້ ຜູ້ທີ່ມີສ່ວນໄດ້ ກັບໂຄງການ ເຂື່ອນເຊປຽນ ເຊນໍ້ານ້ອຍ ຕ້ອງຮັບຜິດຊອບ ກັບຜົນເສັຽຫາຍ ທີ່ເກີດຈາກ ການແຕກ ຂອງເຂື່ອນດັ່ງກ່າວ ຢູ່ໃນກອງປະຊຸມ ໃນຫົວຂໍ້ “ທຸຣະກິຈ ສິດທິ ມະນຸດ ການເຂົ້າເຖິງ ຂະບວນການຍຸຕິທັມ” ທີ່ຈັດຂຶ້ນ ຢູ່ບາງກອກ ປະເທດໄທ ໃນວັນທີ 14 ມິຖຸນາ 2019 ນີ້, ນາງ Yuka Kiguchi ຈາກ ອົງການ Mekong Watch ໄດ້ກ່າວ ຕໍ່ເອເຊັຽເສຣີ ວ່າ:
“ຫຼາຍບໍຣິສັດ ຫຼາຍທຶນ ຫຼາຍໜ່ວຍງານເນາະ ກ່ຽວຂ້ອງ ບໍ່ຮູ້ວ່າ ໃຜຮັບຜິດຊອບແທ້ ແຕ່ສ່ວນຫຼາຍນີ້ ຫລັກໆ ແລ້ວ SK ເຂົາເຈົ້າ ຕ້ອງຮັບຜິດຊອບ ເຣື້ອງການກໍ່ສ້າງເນາະ ແຕ່ວ່າສິ່ງເກີດຂຶ້ນ ຜົນເສັຽຫາຍທັງໝົດນີ້ເນາະ ຊິຕ້ອງຮັບຜິດຊອບນໍາກັນ.”
ນາງກ່າວອີກວ່າ ນັບແຕ່ວັນທີ 23 ກໍຣະກະດາ ຊຶ່ງເປັນມື້ ເຂື່ອນ ເຊປຽນ-ເຊນໍ້ານ້ອຍ ແຕກ ກໍຍັງບໍ່ເຫັນ ວ່າມີບໍຣິສັດໃດ ຫຼຸ້ນສ່ວນໃດ ຈະອອກມາ ສະແດງຄວາມຮັບຜິດຊອບ ຕໍ່ເຫດການ ທີ່ເກີດຂຶ້ນຢ່າງຈິງຈັງ ຫຼື ທະນາຄານ ການເງິນ ຈາກຫຼາຍປະເທດ ທີ່ໃຫ້ເງິນກູ້ ແກ່ ໂຄງການ ກໍ່ສ້າງ ເຂື່ອນ ກໍຍັງມິດງຽບ ແລະ ບໍ່ມີທ່າທີ ຈະອອກມາ ສະແດງຄວາມຮັບຜິດຊອບ ກັບຄວາມເສັຽຫາຍ ທີ່ເກີດຂຶ້ນ ກັບ ປະຊາຊົນ 6 ພັນ ຄົນ ທີ່ບໍ່ມີທີ່ຢູ່ອາສັຍນັ້ນເລີຍ.
ໃນທ້າຍເດືອນ ພຶສພາ ທີ່ຜ່ານມາ, ຣັຖບານລາວ ໄດ້ເປີດເຜີຍສາເຫດ ຂອງເຂື່ອນແຕກ ເປັນວ່າເປັນຍ້ອນ ສັນເຂື່ອນ ເປັນດິນບໍ່ແໜ້ນໜາ, ແຕ່ ບໍຣິສັດ SK ຕອບວ່າ ສິ່ງທີ່ຣັຖບານລາວເວົ້ານັ້ນ ບໍ່ແມ່ນຄວາມຈິງ. ນອກຈາກນີ້ ອົງການພາກປະຊາສັງຄົມ ຍັງຮຽກຮ້ອງ ໃຫ້ມີການ ເປີດເຜີຍ ຂໍ້ມູນ ໃຫ້ປະຊາຊົນ ໄດ້ຮັບຮູ້ ຢ່າງຈະແຈ້ງ, ນາງ ເປຣມຣຶດີ ດາວເຣືອງ, ເຄືອຂ່າຍການສ້າງເຂື່ອນໃນລາວ ໄດ້ກ່າວຕໍ່ເອເຊັຽເສຣີ ວ່າ:
"ປະເດັນທີ່ຂັດແຍ່ງກັນ ຢູ່ໃນເລື້ອງສາເຫດເຂື່ອນແຕກ ເປັນແນວໃດກັນແທ້ ຄວາມສັບສົນນີ້ ເຮັດໃຫ້ເຮົາມີຄວາມເປັນຫ່ວງ ວ່າ ໃນປະເດັນ ເຣຶ້ອງການຢຽວຢາ ແກ້ໄຂບັນຫາໃຫ້ປະຊາຊົນໃນພື້ນທີ່ຈະເປັນແນວໃດ ຖ້າສາເຫດຂອງເຂື່ອນແຕກ ຍັງບໍ່ຊັດເຈນ ຍັງບໍ່ຢືນຢັນໃຫ້ຊັດເຈນ.”
ນາງ ເປຣມຣຶດີ ດາວເຣືອງ ຍັງກ່າວຕື່ມອີກວ່າ ບັນຫານີ້ ບໍ່ແມ່ນຊິໃຫ້ແຕ່ຣັຖບານ ກັບ ບໍຣິສັດຜູ້ລົງທຶນ ເວົ້າກັນພຽງ 2 ຝ່າຍເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ ຕ້ອງໃຫ້ອົງການ ພາກປະຊາສັງຄົມ ແລະ ປະຊາຊົນ ຜູ້ເຄາະຮ້າຍ ມີສ່ວນຮັບຮູ້ນໍາ.
ປັດຈຸບັນ ຣັຖບານລາວ ກໍາລັງຂາດເຂີນເງິນງົບປະມານ ເພື່ອຟື້ນຟູ ແລະແກ້ໄຂ ສະພາບຊີວິດ ການເປັນຢູ່ ຂອງປະຊາຊົນ ຜູ່ທີ່ໄດ້ຮັບ ຜົນກະທົບ ຈາກເຫດການ ເຂື່ອນແຕກຄັ້ງນີ້ຢູ່.
ນາຍົກຣັຖມົນຕຣີ ທ່ານ ທອງລຸນ ສີສຸລິດ ກ່າວອະທິບາຍ ການນໍາເອົາ ພະນັກງານ ທີ່ກະທໍາຜິດ ຕໍ່ກົດລະບຽບ ຕໍ່ກົດໝາຍມາຂຶ້ນສານ ມາລົງໂທດ ໃນກອງປະຊຸມ ເທື່ອທີ 7 ຂອງສະພາແຫ່ງຊາດ ຊຸດທີ 8
ຍານາງ ອໍາໄພວອນ ລ້ອມບຸນແພງ ສະມາຊິກ ສະພາແຫ່ງຊາດ ເຂດ 8 ແຂວງຫົວພັນ ກ່າວໃນກອງປະຊຸມ ເທື່ອທີ 7 ຂອງສະພາ ແຫ່ງຊາດ ຊຸດທີ 8 ໂດຍສເນີໃຫ້ລົງໂທດ ເດັດຂາດ ຕໍ່ພະນັກງານ ທີ່ລະເມີດຣະບຽບ ກົດໝາຍ ຊຶ່ງໃນຂນະນີ້ ຍັງບໍ່ທັນ ເຂັ້ມງວດ. ດັ່ງ ທີ່ຍານາງກ່າວຕອນນຶ່ງວ່າ:
"ເຣຶ່ອງການປະຕິບັດວິນັຍ ຕໍ່ພະນັກງານ ທີ່ລະເມີດກົດໝາຍ ກໍເຫັນວ່າຍັງບໍ່ທັນເດັດຂາດ ເຂັ້ມງວດຕາມກົດໝາຍແທ້ ມີແຕ່ວ່າຊັບຊ້ອນ ຈັດວາງຄືນໃໝ່ເທົ່ານັ້ນ ຖ້າຫາກວ່າໄດ້ສ້າງຜົນເສັຍຫາຍ ກໍຄວນປະຕິບັດຕາມກົດໝາຍເຂັ້ມງວດ."
ຍານາງ ເວົ້າວ່າ ຣະຍະຜ່ານມາ ແຂວງຫົວພັນ ມີພະນັກງານ-ຣັຖກອນ ຈໍານວນ 54 ຄົນ ທີ່ກະທໍາຄວາມຜິດ ສໍ້ຣາດບັງຫລວງ ເຮັດໃຫ້ ເກີດຜົນເສັຍຫາຍ ໃຫ້ຣັຖຢ່າງມະຫາສານ ແຕ່ການລົງໂທດ ພວກທີ່ກະທໍາຄວາມຜິດນັ້ນ ມີພຽງແຕ່ປົດໜ້າທີ່ ຕໍາແໜ່ງ ຫລືໃຫ້ຍ້າຍໄປ ເຮັດວຽກງານອື່ນ ໂດຍບໍ່ມີການດໍາເນີນຄະດີ ແລະລົງໂທດຕາມຣະບຽບກົດໝາຍ ຢ່າງເຂັ້ມງວດ.
ຍານາງ ອໍາໄພວອນ ເວົ້າຕື່ມວ່າອັຍການ ບາງຄົນມີການເລືອກປະຕິບັດ ຫາກວ່າຄະດີໃດທີ່ເຫັນວ່າ ບໍ່ມີຜົນປະໂຫຍດ ກໍຈະແຊ່ເຢັນແກ່ຍາວ ຄະດີນັ້ນ.
ໃນການຕອບຂໍ້ສເນີຂອງສະມາຊິກສະພາແຫ່ງຊາດ ໃນກອງປະຊຸມສະພາ ທີ່ກໍາລັງດໍາເນີນໄປຢູ່ນີ້ ທ່ານ ຄໍາສານ ສຸວົງ ຫົວໜ້າອົງການ ອັຍການ ປະຊາຊົນສູງສຸດ ກ່າວວ່າ ອົງການອັຍການ ປະຊາຊົນສູງສຸດ ກໍພຍາຍາມເອົາໃຈໃສ່ໃນ ການກວດກາ ແກ້ໄຂບັນຫາການດໍາເນີນ ຄະດີຄວາມ ໃຫ້ມີຄວາມຍຸຕິທັມ ຕາມກົດໝາຍ ໃຫ້ມີປະສິດທິພາບສູງສຸດ ຍ້ອນວ່າ ອັຍການເປັນຂັ້ນຕອນທໍາອິດ ຂອງການດໍາເນີນຄະດີ ຕາມກົດໝາຍ:
"ໃນຣະຍະຜ່ານມາ ອົງການອັຍການປະຊາຊົນໄດ້ຖືສໍາຄັນ ເພາະເປັນຂັ້ນຕອນທໍາອິດ ຂອງການດໍາເນີນຄະດີ ຕາມຂັ້ນຕອນຂະບວນການ ຍຸຕິທັມ ເພື່ອວາງມາຕການແກ້ໄຂ ຄະດີອາຍາ ໃຫ້ຖືກຕ້ອງ ຄົບຖ້ວນ ໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ຕິດຕາມກວດກາ ການປະຕິບັດກົດໝາຍ ຂອງອົງການ ສືບສວນສອບສວນ."
ໃນຂນະດຽວກັນ ທະນາຍຄວາມລາວ ທ່ານນຶ່ງ ຜູ້ບໍ່ປະສົງອອກຊື່ ແລະສຽງ ກໍໄດ້ກ່າວຕໍ່ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ວ່າ:
“ຍັງບໍ່ມີຫຍັງໃຫ້ໝັ້ນໃຈ ເພາະແກ້ບັນຫາແຕ່ປາຍເຫດ ຕົ້ນເຫດກໍຄືຄວາມເປັນອິສຣະ ຂອງອົງການຕຸລາການ ຊຶ່ງບໍ່ໄດ້ມີເລີຍ ຍ້ອນອົງການ ຕຸລາການ ຢູ່ພາຍໃຕ້ອໍານາດຂອງພັກ. ສະນັ້ນການພິພາກສາ ຫລື ຂະບວນການສືບສວນສອບສວນ ລ້ວນແຕ່ ຢູ່ພາຍໃຕ້ອໍານາດມືດຄືເກົ່າ.”
ຕົວຢ່າງ ໃນເວລາກວດກາ ພົບຄົນຂອງພັກ ທີ່ກະທໍາຄວາມຜິດ ໂດຍສະເພາະ ສໍ້ຣາດບັງຫລວງ ກໍເຫັນວ່າມີແຕ່ຖືກລົງໂທດທາງວິນັຍ ຕາມ ກົດຣະບຽບ ຂອງພັກ ບໍ່ໄດ້ຖືກລົງໂທດຕາມກົດໝາຍ ເປັນຕົ້ນຜູ້ທີ່ເປັນລູກເຈົ້າຫຼານນາຍ ຍິ່ງເຮັດໜ້າຕາເສີຍ.
ສ່ວນວ່າກໍຣະນີ ຂອງປະຊົນທົ່ວໄປ ຮວມທັງກໍຣະນີ ຈັບຄົນງານລາວ 3 ຄົນ ທີ່ກັບມາຈາກໄທ ກໍຖືກຕັ້ງຂໍ້ຫາໃສ່ຮ້າຍປ້າຍສີ ພັກ-ຣັຖ ແລະຈັບປະຊາຊົນບ້ານຢຶບ ເມືອງທ່າແຕງ ແຂວງເຊກອງ ທີ່ທວງເອົາດິນ ທໍາການຜລິດຂອງຕົນ ຄືນຈາກບໍຣິສັດ ປູກຢາງພາຣາວຽດນາມ ກໍຖືກຕັ້ງຂໍຫາໃສ່ວ່າ ກໍ່ຄວາມບໍ່ສະຫງົບໃນສັງຄົມ.
ຈົນມາເຖິງປັດຈຸບັນ ທາງການລາວ ກໍຍັງບໍ່ປ່ອຍພວກເຂົາເຈົ້າ ຜູ້ບໍ່ມີຄວາມຜິດຫຍັງ ອອກຈາກຄຸກຄຸມຂັງ. ແລະຄະດີຢາເສບຕິດຣາຍໃຫຍ່ ຂອງ ທ້າວ ສີສຸກ ດາວເຮືອງ ທີ່ຖືກຈັບມາຕັ້ງແຕ່ປີ 2017 ກໍຍັງບໍ່ທັນນໍາໂຕຂຶ້ນສານ ຕັດສິນ.
ເຈົ້າຂອງໂຄງການ, ບໍຣິສັດຮັບເໝົາກໍ່ສ້າງ ແລະ ຜູ່ຮັບຊອງໃຕ້ໂຕະຕ້ອງຮັບຜິດຊອບ !
ເຂື່ອນອື່ນໆທີ່ແຕກຖ້ວມທຳຣາຍຊັບສິນ ແລະ ຊີວິດຂອງປະຊາຊົນກໍ່ຄວນສືບສວນໃໝ່
ເພື່ອຄວາມໂປ່ງໃສ ແລະ ຍຸຕິທັມ.
