ຄວາມຄືບໜ້າຄະດີຂອງ ນາງ ໝວຍ ທີ່ຖືກຕັ້ງຂໍ້ຫາວ່າໂຄສະນາຕ້ານ ສປປ ລາວ ນັ້ນປັດຈຸບັນອ້າຍຂອງນາງໝວຍ ໄດ້ຕິດຕໍ່ຫາເຈົ້າໜ້າທີ່ ຕຳຣວດ ເມືອງໂພນທອງ ເພື່ອຂໍປະກັນ ໂຕອອກຈາກຄຸກ ແຕ່ຍັງບໍ່ຮູ້ ວ່າຈະປະກັນໄດ້ບໍ່. ດັ່ງເຈົ້າໜ້າທີ່ ເມືອງໂພນທອງ ແຂວງຈຳປາສັກ ໄດ້ໃຫ້ສຳພາດ ຕໍ່ນັກຂ່າວ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໃນວັນທີ 16 ກັນຍາ ວ່າ:
"ເພິ່ນມາພົວພັນແລ້ວເດີ້ ຫວ່າງເຊົ້ານີ້ ເພິ່ນມາເຮັດໃບຄຳຮ້ອງນຳໃຊ້ຄ້ຳປະກັນຫັ້ນນ່າ ອ້າຍລາວມາເຮັດ ຂໍ້ຫາມັນກາອັນນີ້ຢູ່ ແຕ່ວ່າໃຫ້ທາງ ນີ້ໄປຄ້ຳປະກັນ ໄຖ່ຖອນເອົາຫັ້ນນ່າ."
ເຈົ້າໜ້າທີ່ ໄດ້ກ່າວຕື່ມວ່າ ຍັງບໍ່ທັນຮູ້ຣາຍລະອຽດ ວ່າການຂໍປະກັນໂຕ ນາງໝວຍ ເທື່ອນີ້ຍັງບໍ່ຮູ້ວ່າ ທາງພາກສ່ວນກ່ຽວຂ້ອງ ຈະອະນຸຍາດ ໃຫ້ປະກັນໂຕຫຼືບໍ່ ແຕ່ອີງຕາມກົດໝາຍມາດຕຣາ 117ວ່າດ້ວຍການ ໂຄສະນາ ຕ້ານ ສປປ ລາວ ໂດຍໄດ້ຣະບຸ ໂທດຄວາມຜິດ ຂອງຜູ້ທີ່ ໂຄສະນາໃສ່ຮ້າຍປ້າຍສີ ພັກ-ຣັຖ.
ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ແຫລ່ງຂ່າວອີກຄົນນຶ່ງ ທີ່ຮູ້ຈັກເລື້ອງນີ້ດີ ໄດ້ກ່າວຕໍ່ເອເຊັຽເສຣີໃນວັນທີ 16 ກັນຍາ ວ່າ: ໃນຕອນນີ້ເຈົ້າໜ້າທີ່ຕຳຣວດ ບໍ່ອະນຸຍາດໃຫ້ບຸກຄົນໃດ ຫລື ຍາດພີ່ນ້ອງເຂົ້າພົບ ນາງໝວຍ ໄດ້ເທື່ອ. ໃນຂນະທີ່ ນັກຂ່າວ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໄດ້ ສອບຖາມໄປຍັງ ເຈົ້າໜ້າທີ່ ຜແນກສືບສວນ ສອບສວນ ແລະ ຄ້າຍຄຸມຂັງ ແຂວງຈຳປາສັກ ແຕ່ທາງເຈົ້າໜ້າທີ່ ຍັງບໍ່ສາມາດຕອບ ໃນປະເດັນນີ້ໄດ້.
ນາງໝວຍ ຫຼື ຊື່ແທ້ແມ່ນ ນາງ ຮ່ວາຍເຮືອງ ໄຊຍະບູລີ ອາຊີບຄ້າຂາຍ ຢູ່ບ້ານສະເຫຼົ້າ, ເມືອງໂພນທອງ ແຂວງຈຳປາສັກ ໄດ້ຖືກກັກໂຕ ໃນວັນທີ 12 ກັນຍາ ຜ່ານມາ ຍ້ອນຜູ້ກ່ຽວໄດ້ເຄື່ອນໄຫວ ໂຄສະນາ ຕ້ານ ສປປ ລາວ. ອີງຕາມໃບຣາຍງານ ຂອງຜແນກສືບສວນ ສອບສວນ ແຂວງຈຳປາສັກ ລົງວັນທີ 13 ກັນຍາ 2019 ແຕ່ຊາວບ້ານ ທີ່ຢູ່ບ້ານດຽວກັບ ນາງ ໝວຍ ໄດ້ກ່າວຕໍ່ເອເຊັຽເສຣີ ໃນວັນທີ 14 ກັນຍາ ວ່າ: ນາງ ໝວຍຖືກຈັບ [ຫລັງຈາກ ລາວອອກມາເວົ້າຜ່ານເຟສບຸກ] ເວົ້າເລື້ອງ ການຊ່ວຍເຫລືອ ປະຊາຊົນ ທີ່ປະສົພພັຍນ້ຳຖ້ວມ ຊັກຊ້າ ຢູ່ແຂວງຈຳປາສັກ ແບບວ່າ ພະນັກງານຂອງພັກ-ຣັຖ ນີ້ ບໍ່ລົງມາຊ່ວຍເຫລືອ ປະຊາຊົນຢ່າງທັນເວລາ ມີແຕ່ປະຊາຊົນຊ່ວຍເຫຼືອ ກັນເອງ.
ທີ່ຜ່ານມາໃນລາວ ກໍ່ໄດ້ມີການຕັດສິນຈຳຄຸກ ໃນຂໍ້ຫາໂຄສະນາ ຕໍ່ຕ້ານຜ່ານສື່ສັງຄົມອອນລາຍ ເປັນຕົ້ນ ຄົນລາວ ທີ່ເຮັດວຽກຢູ່ໄທ ເຊັ່ນ ນາງຫຼອດຄຳ ທຳມະວົງ ຖືກຄຸກ 12 ປີ , ທ້າວ ສຸການ ໃຈທັດ ຖືກຄຸກ 18 ປີ ແລະ ທ້າວ ສົມພອນ ພີມມະສອນ ຖືກຂັງຄຸກ 20 ປີ. ນອກຈາກນີ້ ຍັງມີທ້າວ ບູນທັນ ທຳມະວົງ ເຊື້ອຊາດລາວ ສັນຊາດໂປແລນ ຖືກຂັງຄຸກ 4 ປີ ແລະ ຖືກປ່ອຍໂຕ ເມື່ອວັນທີ 19 ມິຖຸນາ ຜ່ານມາ.
ອົງການຈັດຕັ້ງສາກົນດ້ານ ສິດທິມະນຸດຣະດັບ ພູມີພາກ ອາຊຽນ ບໍ່ເຫັນດີນໍາກໍຣະນີ ຣັຖບານລາວ ຈັບ ນາງ ຮວ່າຍເຮືອງ ໄຊຍະບູຣີ ຫລື ນາງ ໝວຍ ຊາວເມືອງໂພນທອງ ແຂວງຈຳປາສັກ ໃນຂໍ້ຫາເຄື່ອນໄຫວ ໂຄສະນາຕ້ານຣັຖບານລາວ ຜ່ານສື່ສັງຄົມ ອອນລາຍ ຫຼັງຈາກ ທີ່ນາງໄດ້ສະແດງ ຄໍາເຫັນຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ ເຖິງຄວາມບໍ່ໂປ່ງໃສ ຂອງເຈົ້າໜ້າທີ່ ພັກ-ຣັຖ, ຄວາມບໍ່ເທົ່າທຽມກັນໃນສັງຄົມ ແລະ ຫລ້າສຸດ ກໍເວົ້າເຣື່ອງນ້ຳຖ້ວມ ທີ່ທາງການຂັ້ນສູງ ຄວນເອົາໃຈໃສ່ ປະຊາຊົນ ຫລາຍກວ່ານີ້.
ມາດາມ ແດັບບີ ສະຕັອດຮາດ ເລຂາທິການ ສະຫະພັນສາກົນ ດ້ານສິດທິມະນຸດ ຫລື FIDH ກ່າວເຖິງກໍຣະນີການຈັບ ນາງ ໝວຍ ວ່າ:
"ເປັນເຣື່ອງທີ່ຫນ້າຕົກໃຈ ທີ່ສຸດ ແລະ ຮັບບໍ່ໄດ້ທີ່ ເຈົ້າໜ້າທີ່ລາວ ຈັບແມ່ຍິງຄົນນີ້ ຍ້ອນນາງພຽງແຕ່ຮຽກຮ້ອງ ໃຫ້ຜູ້ຖືກຜົນກະທົບ ຈາກ ພັຍພິບັດ ໄດ້ຮັບການຊ່ອຍເຫຼືອທີ່ຈຳເປັນ, ນາງພຽງແຕ່ພຍາຍາມຢາກໄດ້ການຊ່ອຍເຫຼືອ ໃຫ້ແກ່ຊຸມຊົນຂອງນາງ. ມັນເປັນເຣື່ອງທີ່ໜ້າ ຢ້ານກົວ ແລະ ໜ້າອັບອາຍທີ່ສຸດ ທີ່ຣັຖບານລາວ ເຮັດແນວນີ້ ກັບນາງ."
ແລະ ຍານາງ ກອນກະໜົກ ຄຳຕາ ກັມການອົງການນິຣະໂທດກັມສາກົນ Amnesty International ປະຈໍາປະເທດໄທ ກໍໄດ້ໃຫ້ຄໍາເຫັນ ກ່ຽວກັບເຣື່ອງນີ້ ຕໍ່ RFA ໃນມື້ດຽວກັນນີ້ວ່າການຈັບ ນາງໝວຍ ຖືເປັນການຣະເມີດສິດທິມະນຸດ ຂັ້ນພື້ນຖານ ແລະ ກໍຣະນີນີ້ບໍ່ສົມຄວນ ເກີດຂຶ້ນ ບໍ່ວ່າໃນປະເທດໃດ ໃນໂລກ:
"ປະເທດໃດກໍຕາມ ການສະແດງຄໍາຄິດເຫັນ ເປັນເສຣີພາບຂັ້ນພື້ນຖານ ຂອງມະນຸດທຸກຄົນ ແລະສິ່ງທີ່ເຂົາສະແດງ ຄໍາຄິດເຫັນ ບໍ່ໄດ້ຕ້ອງ ການທີ່ຈະລືບລ້າງຣັຖບານ ຫລືທາງການເມືອງໃດໆເລີຍ ແຕ່ເປັນການຮຽກຮ້ອງ ສິດທິຂັ້ນພື້ນຖານ ໃນການທີ່ຈະ ໄດ້ຮັບການຊ່ອຍເຫລືອ ໃນພາວະວິກິດນໍ້າຖ້ວມ ຈຶ່ງເປັນເຣື່ອງທີ່ບໍ່ສົມຄວນ ຢ່າງຍິ່ງທີ່ຈະເກີດຂຶ້ນ ແລະຈໍາເປັນທີ່ຈະຕ້ອງປ່ອຍຕົວນາງ ເພື່ອທີ່ທາງການລາວ ຈະໄດ້ ສະແດງ ໃຫ້ເຫັນເຖິງຄວາມໂປ່ງໃສ ວ່າແທ້ຈິງແລ້ວຕັ້ງໃຈ ທີ່ຈະຊ່ອຍເຫລືອປະຊາຊົນ ບໍ່ແມ່ນຈະບໍ່ໃຫ້ເວົ້າເຣື່ອງ ການປະຕິບັດໜ້າທີ່ຂອງ ທາງການ."
ພ້ອມກັນນັ້ນ ນັກວິຊາການ ດ້ານສິດທິມະນຸດ ປະຈໍາອົງການຈັດຕັ້ງສາກົນ ຢູ່ນະຄອນ ຫລວງວຽງຈັນ ທ່ານນຶ່ງ ທີ່ບໍ່ປະສົງອອກຊື່ ກໍໃຫ້ ຄໍາເຫັນກ່ຽວກັບກໍຣະນີ ທີ່ວ່ານັ້ນວ່າຣັຖບານ ຄວນໃຫ້ຄວາມເປັນທັມຕໍ່ ນາງໝວຍ ໃນການຈ້າງທະນາຍຄວາມ ແລະ ເຣື່ອງອື່ນໆນໍາດ້ວຍ:
"ມັນບໍ່ມີໃຜເປັນທະນາຍ ແກ້ໃຫ້ ໝວຍເດ໋ ໝວຍ ເປັນໂຈດເດ໊ ມີແຕ່ຖືກກ່າວໄປ ແລ້ວກໍຖືກ ທາງຂັ້ນເທິງ ເປັນຄົນສືບສວນ ໄປແລ້ວກໍ ເວົ້າວ່າເປັນຍ້ອນເຈົ້າເຮັດ ຈັ່ງຊັ້ນຈັ່ງຊີ້ເດີສິນະ ວ່າເກີນກວ່າເຫດບໍ່ ລາວກໍອາດຈະມີການກ່າວເກີນກວ່າເຫດ ແຕ່ວ່າ ໃນການກ່າວເກີນ ກວ່າເຫດ ລາວ ມີສິດຂໍທະນາຍ ບໍ່ຄວາມຈິງລາວມີສິດ ແຕ່ວ່າທາງເຈົ້າໜ້າທີ່ ອະນຸຍາດ ລາວ ຂໍທະນາຍ ບໍ່ຫລືວ່າໃຜ ສິເປັນທະນາຍ ໄປຊ່ວຍລາວບໍ່ ຫລືວ່າໃຜສິກ້າໄປຊ່ວຍ ຄົນດັ່ງກ່າວຫັ້ນໄດ້ເວົ້າຜິດຈັກມາດຕຣາ ຫຼືຜິດຂໍ້ໃດຂອງ ກົດໝາຍລາວ ຫາກວ່າລາວເວົ້າຜິດແທ້ ຜິດແບບໃດ ຜິດແຮງຜິດຄ່ອຍ ຜິດແບບດ້ວຍວາຈາ ຫລື ວ່າຜິດດ້ວຍອິຫຍັງ ຫັ້ນນ່າ ມັນບໍ່ມີ."
ກ່ຽວກັບເຣື່ອງ ນາງໝວຍ ຖືກທາງການລາວ ຈັບໃນມື້ວັນທີ 12 ກັນຍາ ນີ້ເຈົ້າໜ້າທີ່ອົງການຈັດຕັ້ງສາກົນຫຼາຍໆທ່ານ ກໍໄດ້ເວົ້າວ່າຈະມີ ຜົນກະທົບຢ່າງໜັກ ຕໍ່ການປະເມີນວ່າຣັຖບານລາວ ໄດ້ເອົາຈິງເອົາຈັງ ຫລືບໍ່ໃນການປະຕິບັດ ຕາມຫລັກ ສິດທິມະນຸດ ຂອງອົງການ ສະຫະປະຊາຊາດ ເພື່ອໃຫ້ປະເທດຫລຸດພົ້ນ ຈາກຄວາມທຸກຍາກ ຊຶ່ງຈະມີຂຶ້ນໃນເດືອນ ກໍຣະກະດາ ປີ 2020.
ມີຣາຍງານວ່າ ນາງ ຮວາຍເຮືອງ ໄຊຍະບູລີ ຫລື ນາງ ໝວຍ ທີ່ຖືກຈັບ ໃນວັນທີ 12 ກັນຍາ ໃນຂໍ້ຫາໂຄສະນາ ໃສ່ຮ້າຍ ສປປ ລາວ ຍອມຮັບສາຣະພາບ ຕໍ່ການກະທຳທີ່ຜິດກົດໝາຍ ແລະ ມີການພົວພັນກັບ ກຸ່ມຄົນບໍ່ດີທັງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ.
ໜັງສືພິມວຽງຈັນທາມ ໄດ້ຣາຍງານໃນວັນທີ 17 ກັນຍາ ໂດຍອ້າງຄຳໃຫ້ສຳພາດ ທ່ານ ພັນໂທ ໄພຈິດ ໄຊຍະເດດ ຮອງຫ້ອງຕຳຣວດ ປກສ ແຂວງຈຳປາສັກ ວ່າ:
“ພາຍຫຼັງທີ່ ເຈົ້າໜ້າໄດ້ມີການສືບສວນ-ສອບສວນ ນາງ ຮວາຍເຮືອງ ໄຊຍະບູລີ (ໝວຍ), ອາຍຸ 30 ປີ ອາຊີບ ຄ້າຂາຍ ຢູ່ ບ້ານສະເຫຼົ້າ, ເມືອງໂພນທອງ ແຂວງຈຳປາສັກ ເຊິ່ງຜູ້ກ່ຽວໄດ້ຖືກ ກັກຕົວ ໃນວັນທີ 12 ກັນຍາ 2019 ທີ່ຜ່ານມານັ້ນ, ນາງ ໝວຍ ໄດ້ຮັບສາຣະພາບ ຕໍ່ການ ກະທຳທີ່ຜິດກົດໝາຍ ແລະ ຍັງໄດ້ຂໍ້ມູນ ທີ່ສຳຄັນ ຈາກຜູ້ກ່ຽວທີ່ມີການພົວພັນ ກັບບັນດາກຸ່ມຄົນບໍ່ດີ ທີ່ຢູ່ທັງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ.”
ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ຂະບວນການສືບສວນສອບສວນ ຍັງບໍ່ເປັນທີ່ຍອມຮັບ ຂອງອົງການຈັດຕັ້ງສາກົນ ແລະ ນັກກົດໝາຍພາຍໃນ ຍ້ອນວ່າ ນາງ ໝວຍ ຜູ້ຕ້ອງຫາ ບໍ່ສາມາດເຂົ້າເຖິງຂະບວນການຍຸຕິທັມ.
ທ່ານ Andrea Giogetta ຜູ່ອຳນວຍການອົງການ ສະຫະພັນສາກົນ ເພື່ອ ສິດທິມະນຸດ ທີ່ມີຫ້ອງການຢູ່ ປາຣີ ປະເທດຝຣັ່ງ ໄດ້ກ່າວຕໍ່ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໃນວັນທີ 17 ກັນຍາວ່າ:
"ຂ້າພະເຈົ້າບໍ່ຄິດວ່າ ຜູ່ຕ້ອງຫາໃນຄະດີອາຍາ ຂໍ້ຫາຕິຕຽນຣັຖບານ ຈະໄດ້ຮັບການປົກປ້ອງ ທາງກົດໝາຍ ແລະ ການຊ່ວຍເຫລືອ ຈາກ ທະນາຍຄວາມ. ຈາກກໍຣະນີທີ່ຜ່ານມາ, ບໍ່ມີຜູ່ຕ້ອງຫາຄົນໃດເລີຍ ທີ່ຈະໄດ້ຮັບການຊ່ວຍເຫລືອ ທາງກົດໝາຍ ເຖີງວ່າ ຣັຖບານຈະເວົ້າວ່າ ໄດ້ຮັບກໍຕາມ. ຜູ່ທີ່ຖືກຈັບໃນຄະດີແບບນີ້ ຕ້ອງຖືກໃສ່ຂໍ້ຫາຂໍ້ຫາ ໂຄສະນາໃສ່ຮ້າຍ ສປປລາວ ແລະ ພົວພັນກຸ່ມຄົນບໍ່ດີ ຊຶ່ງເປັນຂໍ້ຫາ ແບບບໍ່ຕ້ອງ ມີການພິສູດ."
ທ່ານ Andrea ກ່າວຕື່ມອີກວ່າ:
"ມັນບໍ່ເປັນເລື້ອງທີ່ແປກເລີຍ ທີ່ຜູ່ທີ່ຕິຕຽນຣັຖບານ ຈະຕິດຄຸກເປັນເວລາດົນນານ ນັ້ນເປັນເລື້ອງຈິງແທ້. ຂໍ້ຫາທ້າທາຍ [ພັກ-ຣັຖ], ທໍຣະຍົດຊາດ ແລະ ກຸ່ມພັດຖິ່ນ ແມ່ນມີໄວ້ສຳລັບຄົນ ທີ່ບໍ່ມັກຣັຖບານ."
ການສືບສວນ-ສອບສວນ ໃນຄັ້ງນີ້ ມີຄວາມເປັນໄດ້ທີ່ ນາງ ໝວຍ ຈະຖືກນາບຂູ່ ເພື່ອໃຫ້ຮັບສາຣະພາບ.
ນັກກົດໝາຍ ທ່ານນຶ່ງ ໄດ້ກ່າວຕໍ່ເອເຊັຽເສຣີ ໃນວັນທີ 17 ກັນຍາ ວ່າ: ຜູ້້ເປັນໂຈດ ໝາຍເຖີງເຈົ້າໜ້າຣັຖ ຕ້ອງໃຊ້ທຸກທ່າແຮງ ທຸກອຳນາດທີ່ມີ ສ້າງພາບປົກປ້ອງໂຕເອງໃຫ້ເຖິງທີສຸດ ດ້ວຍການບີບບັງຄັບ ແລະ ນາບຂູ່ ໃຫ້ ນາງ ໝວຍ ຕ້ອງຮັບສາຣະພາບ.
ປັດຈຸບັນ ນາງ ໝວຍ ຍັງຖືກກັກຂັງ ຢູ່ ຄ້າຍ-ຄຸມຂັງ ຫລື ຄຸກ ແຂວງຈຳປາສັກ ແລະ ເຈົ້າໜ້າທີ່ຕຳຣວດ ກຳລັງດຳເນີນຄະດີ ລາວ ແລະ ບໍ່ອະນຸຍາດໃຫ້ພົບຍາດພີ່ນ້ອງ.