จีนเก่ง-ขุดทองลาวเกลี้ยงเหมืองพายในสิบปี
สะหมาน อะเนกา ผู้อำนวยการบริษัท ล้านช้าง ไมเนอรัล จำกัด (บริษัทลูกของ Minerals and Metals Group จากประเทศจีน) ผู้ ลงทุนในการขุดค้นแร่ทองคำและแร่ทองแดง ในเขตเมืองเซโปนและวีละบุลีแขวงสะหวันนะเขตของลาว ได้แถลงให้การยอมรับว่าการขุดค้นแร่ทองคำในตลอดระยะ 10 ปีมานี้ได้เป็นผลทำให้ปริมาณแร่ทองคำในเขตสัมปทานลดลงอย่างต่อเนื่อง และผลจากการสำรวจล่าสุดยังทำ ให้สามารถประเมินสถานการณ์ได้ว่าปริมาณแร่ทองคำที่ยังคงเหลืออยู่ในเขตสัมปทานในเวลานี้จะถูกขุดค้นขึ้นมาจนหมดเกลี้ยงภายในปี 2013 หรือในอีกหนึ่งปีเท่านั้น
ซึ่งนั่นก็หมายความว่าถ้าหากภายในปี 2013 ยัง คงไม่มีการสำรวจพบแหล่งแร่ทองคำแหล่งใหม่ก็ย่อมจะเป็นผลทำให้เหมืองแร่ที่ เมืองเซโปนและวีละบุลีดังกล่าวจะยังคงเหลือเพียงผลผลิตจากแร่ทองแดงเท่านั้น นับจากปี 2014 เป็นต้นไป เพราะแร่ทองคำที่เหลืออยู่ในเวลานี้มีปริมาณเพียง 65,000 ออนซ์ ในปี 2012 นี้และจะลดลงเหลือเพียงไม่เกิน 60,000 ออนซ์เท่านั้นในปี 2013 ดังกล่าว
แต่ถึงกระนั้น ด้วยเทคโนโลยีการขุดค้นที่ทันสมัยก็ทำบริษัทล้านช้าง ไมเนอรัลจำกัดสามารถขุดค้นแร่ทองคำได้ในปริมาณรวมถึง 74,484 ออนซ์ในปี 2011 ที่ผ่านมา ส่วนขุดค้นแร่ทองแดงนั้น ก็ทำได้มาก กว่า 78,800 ตันหรือเพิ่มขึ้นจากปี 2010 คิดเป็นสัดส่วนที่เกินกว่า 20% ซึ่งก็ทำให้นักขุดค้นแร่จากจีนมั่นใจว่าผลผลิตแร่ทองแดงในตลอดปี 2012 นี้จะมีปริมาณรวมมากกว่า 85,000 ตันอย่างแน่นอน
นอกจากนี้ บริษัทล้านช้าง ไมเนอรัลจำกัด ยังรายงานด้วยว่าในปี 2011 ที่ผ่านมานั้น บริษัทฯ ได้ชำระค่าธรรมเนียมและภาษีอากรต่างๆ ให้กับรัฐบาลลาวคิดเป็นมูลค่ารวมถึง 205 ล้านดอลลาร์สหรัฐ โดยรวมถึงเงินปันผลในมูลค่า 15 ล้านดอลลาร์สหรัฐ จากการที่รัฐบาลลาวได้ร่วมถือหุ้นลงทุนในโครงการในสัดส่วน 10% ของมูลค่าการลงทุนทั้งหมดด้วย และถ้าหากจะนับจากที่ได้เริ่มการขุดค้นแร่ธาตุของเหมืองแร่แห่งนี้ตั้งแต่ปี 2003 เป็นต้นมานั้นก็ปรากฏว่ารัฐบาลลาวได้รับผลประโยชน์หรือส่วนแบ่งจากเหมืองแร่เซโปนแล้วคิดเป็นมูลค่ารวมทั้งสิ้นกว่า 800 ล้านดอลลาร์สหรัฐ
อย่าง ใดก็ตาม ปัญหาที่บรรดาองค์การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติทั้งในภูมิภาคอาเซียนและใน ระดับสากลมีความเป็นห่วงมากที่สุดต่อการขุดค้นแร่ธาตุในลาวในเวลานี้ ก็คือปัญหาผลกระทบที่จะเกิดขึ้นกับสภาพแวดล้อมธรรมชาติที่จะส่งผลกระทบต่อ เนื่องถึงสภาพชีวิตการเป็นอยู่ของประชาชนลาวด้วย อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ โดยถึงแม้ว่าบริษัทล้านช้าง ไมเนอรัลจำกัด จะยืนยันมาโดยตลอดว่าบริษัทฯ ได้ให้ความสำคัญอย่างยิ่งกับการอนุรักษ์สภาพแวดล้อมธรรมชาติที่ได้ดำเนินการ เคียงคู่กันไปกับการยกระดับชีวิตการเป็นอยู่ของประชาชนให้ดีขึ้นอย่างต่อ เนื่องก็ตาม แต่ในความเป็นจริงก็คือสิ่งปฏิกูลจากเหมืองนั้นจะยังคงตกค้างอยู่ในลาวต่อไป อีกนับเป็นร้อยๆปีเลยทีเดียว
ทาง ด้าน สุลิวง ดาลาวง รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงานและบ่อแร่ ก็แถลงยอมรับว่าสาเหตุสำคัญที่ทำให้รัฐบาลลาวต้องทำการแก้ไขกฎหมายว่าด้วย แร่ธาตุ ซึ่งได้ผ่านการพิจารณาและรับรองจากสภาแห่งชาติลาวชุดที่ 7 เมื่อ ไม่นานมานี้ ก็คือการที่มีบทบัญญัติหลายๆ มาตราในกฎหมายดังกล่าวยังไม่ ชัดเจน ซึ่งทำให้เกิดปัญหาไม่น้อยต่อการบริหารงานในภาคอุตสาหกรรมเหมืองแร่ในช่วง ที่ผ่านมา
โดย เฉพาะอย่างยิ่ง ในด้านการตรวจสอบการปฏิบัติตามสัญญาสัมปทานในโครงการต่างๆนั้น ยังต้องเผชิญกับปัญหายุ่งยากทั้งในด้านเอกสารและการปฏิบัติที่เป็นจริงของ ผู้สัมปทานด้วย เมื่อปรากฏว่าผู้สัมปทานจำนวนไม่น้อยที่ไม่ปฏิบัติตามสัญญานั้นสามารถที่จะ หลีกเลี่ยงความผิดได้ด้วยวิธีการต่างๆนานา ซึ่ง สุลิวง ได้สะท้อนถึงปัญหาดังกล่าวนี้ว่า
“รูป การณ์ที่หนึ่งแม่นมีการขอสัมปทานซอกค้นสำรวจในหลายเขต หลายบ่อน และหลายแร่ธาตุ รูปการณ์ที่สองแม่นขอต่ออายุการซอกค้นและสำรวจ หรือต่ออายุสัญญาต่างๆ หลายๆครั้ง รูปการณ์ที่สามแม่นขอขยายเนื้อที่ รูปการณ์ที่สี่กะแม่นขอทดแทนเนื้อที่ที่บ่เศรษฐกิจ หมายความว่าขอเปลี่ยนเอาเนื้อที่ใหม่แทนเนื้อที่เก่า ด้วยเหตุนี้ จึงเฮ็ดให้ยุ่งยากต่อการกวดกา”
ในปัจจุบัน รัฐบาลลาวได้อนุมัติสัมปทานการสำรวจและขุดค้นแร่ธาตุให้กับเอกชนลาวและต่างชาติไปแล้วถึง 184 บริษัท โดยในจำนวนนี้เป็นต่างชาติ 140 บริษัทที่ได้รับสัมปทานสำรวจและขุดค้นแร่ธาตุใน 200 กว่าโครงการ ส่วนอีกกว่า 100 โครงการนั้นเป็นสัมปทานของเอกชนลาว 44 บริษัทที่ในความเป็นจริงแล้วต้องการถือสัญญาสัมปทานไว้เพื่อขายต่อให้กับต่างชาติเป็นด้านหลัก
ยิ่ง ไปกว่านั้น ความไม่เชื่อมั่นว่ากลไกของรัฐบาลลาวจะสามารถดำเนินการตรวจสอบโครงการเหล่า นี้ได้อย่างทั่วถึงนั้นยังได้กลายเป็นปัญหาที่ประชาชนลาวได้ร้องเรียนไปถึง สภาแห่งชาติลาวมากที่สุดอีกด้วย ทั้งนี้โดย ไซสมพอน พมวิหาน รองประธานสภาแห่งชาติลาว ได้แถลงชี้แจงในเรื่องดังกล่าวนี้ว่า
“สิ่ง ที่มีความพ้นเด่นน่าเป็นห่วงและแตะต้องต่อผลประโยชน์ของประชาชน และก็มีท่าเอียงที่เป็นการเอาเปรียบประชาชนตามที่ประชาชนได้ส่องแสงมา ก็แม่นปัญหาเรื่องการขุดค้นแร่ธาตุอย่างซะซาย โดยเฉพาะการขุดค้นคำจำนวนหนึ่งอยู่บางท้องถิ่นอยู่บางแขวง ซึ่งการขุดค้นอย่างซะซายดังกล่าวก็เป็นสิ่งที่ผิดกฎหมายที่ได้ส่งผลสะท้อน ต่อสิ่งแวดล้อมธรรมชาติและสุขภาพของประชาชนอีกด้วย”
โดย จากรายงานของ กระทรวงพลังงานและบ่อแร่ของลาว ก็ได้ระบุว่า ในจำนวนสัมปทานการสำรวจและขุดค้นแร่ธาตุที่รัฐบาลลาวได้อนุมัติให้กับเอกชน ลาวและต่างชาติไปแล้วทั้ง 300 กว่าโครงการนั้นได้ครอบคลุมพื้นที่กว้างกว่า 3 ล้านเฮกตาร์หรือเกือบ 19 ล้าน ไร่เลยทีเดียว ด้วยเหตุนี้ ถ้าหากไม่มีการตรวจสอบอย่างจริงจังว่าทั้งเอกชนลาวและต่างชาติได้ปฏิบัติตาม สัญญาสัมปทานอย่างแท้จริงหรือไม่นั้นก็ย่อมที่จะส่งผลกระทบต่อสภาพแวดล้อม ธรรมชาติในลาวอย่างกว้างขวางและผู้ที่จะได้รับผลกระทบอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ก็คือประชาชนลาว
โดยการลงทุนของต่างชาติที่ถือว่าเป็นโครงการขนาดใหญ่ที่สุดและได้ส่งออกทองคำ เงินและทองแดงไปต่างประเทศนับตั้งแต่ปี 2003 เป็น ต้นมาแล้วนั้นคือเหมืองเซโปนที่เมืองวีละบุลี แขวงสะหวันนะเขต นั่นเอง ส่วนอีกโครงการหนึ่งที่ได้เริ่มส่งออกทองคำ เงิน และทองแดง นับตั้งแต่ปี 2010 เป็นต้นมาแล้วนั้น ก็คือเหมืองแร่ที่ภูเบี้ยและภูคำในแขวงเวียงจันทน์และเซียงขวาง ที่ลงทุนโดยกลุ่ม Pan Australia นั้นก็ได้ชำระค่าสัมปทานและค่าธรรมเนียมต่างๆ ให้รัฐบาลลาวแล้วกว่า 350 ล้านดอลลาร์สหรัฐ และการที่กลุ่ม Pan Australia ได้สำรวจพบแหล่งแร่ทองคำ ทองแดงและแร่เงินเพิ่มขึ้นซึ่งจะทำให้สามารถขยายระยะเวลาในการขุดค้นออกไปได้อีกกว่า 1 ทศวรรษด้วยแล้ว ก็หมายถึงรายรับที่จะได้เพิ่มสูงขึ้นของรัฐบาลลาวด้วยเช่นกัน
ยิ่ง ไปกว่านั้น การที่มีบริษัทต่างชาติอีกจำนวนไม่น้อยที่กำลังดำเนินการสำรวจและขุดค้นหา แหล่งแร่ธาตุในลาวอย่างกว้างขวางในเวลานี้ เฉพาะอย่างยิ่ง โครงการขุดค้นแร่บ็อกไซด์และการสร้างโรงงานผลิตอลูมิเนียมในแขวงจำปาสักและ เซกอง ซึ่งกลุ่มลงทุนจากจีนจะเริ่มขุดค้นและผลิตแร่ดังกล่าวนี้ในปี 2012 และ 2015 ตามลำดับนั้นก็ยังจะทำให้รัฐบาลลาวมีรายรับเพิ่มขึ้นอย่างมากอีกด้วย เนื่องจากว่าทั้งสองโครงการนี้จะต้องใช้เงินลงทุนรวมกันมากกว่า 4 พันล้านดอลลาร์สหรัฐนั่นเอง
นอก จากนี้ กลุ่มทุนจีนยังมีสัมปทานขุดค้นแร่เหล็กในแขวงเซียงขวาง สัมปทานการขุดค้นและก่อสร้างโรงงานหลอมเหล็กที่เมืองวังเวียงในแขวง เวียงจันทน์ โครงการขุดค้นแร่ดีบุกในแขวงคำม่วน โครงการขุดค้นแร่สังกะสีที่วังเวียง โครงการขุดค้นแร่โปแตสเซียมในแขวงเวียงจันทน์ โครงการขุดค้นแร่ทองคำ เงินและทองแดงในแขวงหลวงพระบางและแขวงอุดมไซ ซึ่งจะเริ่มการผลิตเพื่อส่งออกไปต่างประเทศภายใน 1-3 ปีข้างหน้านี้ก็คือส่วนที่จะสร้างรายรับให้กับรัฐบาลลาวได้มากขึ้นไปอีกนับเท่าทวีคูณ
ด้วย เหตุนี้ จึงไม่ใช่เรื่องแปลกที่ ทองลุน สีสุลิด รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการต่างประเทศของลาว จะได้ให้การยืนยันในโอกาสการเฉลิมฉลองการสถาปนาความสัมพันธ์ทางการ ทูตระหว่างลาวกับจีนครบรอบ 50 ปีในปี 2011 ว่าการร่วมมือระหว่างลาวกับจีนได้มีการพัฒนาดีขึ้นในทุกๆด้าน
โดยเฉพาะอย่างยิ่ง นับตั้งแต่ปี 2000 ที่ ผู้นำของทั้งสองประเทศได้เริ่มทำการเดินทางเยือนระหว่างกันอย่างเป็นทางการ เป็นต้นมานั้น ก็ได้ยังผลทำให้มีการตกลงในแถลงการณ์ร่วมว่าด้วยการเป็นหุ้นส่วนยุทธศาสตร์ ในการพัฒนาร่วมกันอย่างรอบด้านเมื่อปี 2009 ที่ทำให้การร่วมมือระหว่างสองประเทศได้ถูกยกขึ้นสู่ระดับสูงสุดนับแต่นั้นมา
ในปัจจุบัน จีนนับเป็นประเทศหนึ่งที่ได้ให้การช่วยเหลือแก่ลาวเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ซึ่งถ้าหากนับจากปี 1990 จนถึงปี 2011 ที่ผ่านมา ก็ปรากฏว่ารัฐบาลจีนได้ให้การช่วยเหลือแก่รัฐบาลลาวคิดเป็นมูลค่ารวมมากกว่า 3,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐแล้ว
ส่วนในด้านการค้าระหว่างลาวกับจีนนั้น ก็มีมูลค่ารวมมากกว่า 1,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ นับตั้งแต่ปี 2010 เป็น ต้นมาแล้ว ซึ่งนั่นก็เป็นเพราะว่าบรรดานักธุรกิจจากจีนได้พากันหลั่งไหลเข้าไปลงทุนใน ลาวเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในช่วงปี 2000-2011 นั้น ก็ปรากฏว่ากลุ่มธุรกิจจีนได้เข้าไปลงทุนในลาวคิดเป็นมูลค่าสะสมมากกว่า 4,600 ล้าน ดอลลาร์สหรัฐแล้ว และถึงแม้ว่าจะถูกเวียดนามแซงขึ้นมาเป็นผู้ลงทุนในลาวมากที่สุดในปัจจุบัน นี้ก็ตาม แต่ด้วยการลงทุนในด้านอุตสาหกรรมเหมืองแร่อย่างไม่มีการจำกัดดังกล่าว จึงทำให้เชื่อได้เลยว่าจีนจะสามารถทวงคืนความเป็นที่หนึ่งในลาวจากเวียดนาม ได้ในเร็วๆนี้
