ຜແນກ ພາສາລາວ | ການເມືອງ
ຂະບວນການ ລາວເປັນລາວຍຸກໃໝ່ ທີ່ສະຫະຣັຖ ອະເມຣິກາ ໄດ້ຈັດການປະທ້ວງ ໃນວັນທີ 2 ທັນວາ ຄົບຮອບ 38 ປີ ຊຶ່ງທາງອົງການຖື ວ່າເປັນ ວັນມະຫາອຸບາດ ສໍາລັບຊາດ ແລະປະຊາຊົນລາວ ໃນວັນເສົາ ທີ 30 ພຶສຈິກາ 2013.
ຂະບວນການດັ່ງກ່າວ ໄດ້ເຊື້ອເຊີນຫລາຍອົງການຈັດຕັ້ງ ທາງການເມືອງ ແລະສັງຄົມ ຕລອດເຖິງຜູ້ສົນໃຈຫຼາຽທ່ານ ເຂົ້າຮ່ວມການປະທ້ວງ ຄັ້ງນີ້ ເໝືອນດັ່ງທຸກປີທີ່ຜ່ານມາ. ທ່ານ ສາຍໃຈລາວ ຜູ້ຕາງໜ້າ ຂະບວນການລາວເປັນລາວຍຸກໃໝ່ ເວົ້າເຖິງຈຸດປະສົງ ຂອງການປະທ້ວງ ຕອນນຶ່ງວ່າ:
"ຈຸດປະສົງການປະທ້ວງຂອງພວກເຮົາໃນເທື່ອນີ້ ກໍແມ່ນວ່າເພື່ອປະນາມວັນທີ 2 ທັນວາ ວັນມະຫາອຸບາດຄັ້ງຍິ່ງໃຫຍ່ທີ່ຊາວລາວຂອງ ພວກ ເຮົາບໍ່ເຄີບພົບພໍ້ມາຈັກເທື່ອ ຕລອດ 38 ປີ ເປັນຫຍັງພວກເຮົາຈຶ່ງ ເວົ້າວ່າ ເປັນວັນມະຫາອຸບາດ ເພາະວ່າ ພວກເຮົາເຂົ້າໃຈດີ ແລະປະຊາ ຊົນລາວພວກເຮົາເຂົ້າໃຈດີ ທີ່ພວກເຮົາໄດ້ຮັບເຄາະມາແລ້ວ 38 ປີ ພວກເຮົາຕົກທຸກໄດ້ຍາກ ພວກເຮົາບໍ່ມີສິດບໍ່ມີສຽງໃນການເປັນເຈົ້າຂອງ ປະເທສຊາດ ພວກເຮົາຕ້ອງ ການໃຫ້ປະເທສຊາດ ມີຄວາມ ຢູ່ດີກິນດີ".
ຕອນເຊົ້າຂອງ ວັນອາທິດ ທີ 1 ທັນວາ 2013 ນີ້ ຫລາຍອົງການ ຈັດຕັ້ງການເມືອງ ແລະສັງຄົມ ຮວມທັງພັນທະມິດ ເພື່ອປະຊາທິປະຕັຍ ໃນລາວ, ສະມາຄົມ ນາງໝ້າຍລູກເມັຍ ນັກໂທດການເມືອງລາວ ແລະ ອົງການຕໍ່ສູ້ ເພື່ອອິສຣະພາບລາວ ກໍໄດ້ຈັດການປະທ້ວງ ປະນາມ ອໍານາດການປົກຄອງ ແບບຜະເດັດການຂອງຜູ້ນໍາ ສປປລາວ ທີ່ຫ່າງຈາກສະຖານທູດ ສປປລາວ ຢູ່ກຸງປາຣີ ປະເທສຝຣັ່ງເສສ ບໍ່ພໍເທົ່າໃດ ຊຶ່ງ ຍານາງ ດຣ.ບຸນທອນ ຈັນທະລາວົງ-ວີເຊີ ປະທານພັນທະມິດເພື່ອປະຊາທິປະຕັຍໃນລາວແລະຕາງໜ້າສະຖາບັນ ທອງສຸກ ສາຍສັງຄີ ໄດ້ກ່າວເຖິງ ຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມການປະທ້ວງ ແລະທວງໃຫ້ທາງການລາວ ປ່ຽງແປງ ຫລາຍຢ່າງ ຮວມທັງການເລືອກຕັ້ງ ນໍາດ້ວຍ:
"ການປະທ້ວງມື້ນີ້ ຮູ້ສຶກມີຄວາມພາກພູມໃຈ ທີ່ສຸດ ທີ່ວ່າເກີດ ການປະທ້ວງອັນຄຶກຄື້ນ ແລະມີພໍ່ແມ່ພີ່ນ້ອງລາວ ແລະ ຕາງໜ້າການຈັດຕັ້ງ ຕ່າງໆທີ່ມາຈາກຫລາຍແຫ່ງ ໂດຍສະເພາະ ປະເທສຝັ່ງເສສ ກະຢູ່ໃກ້ ຢູ່ໄກໃນປາຣີເອງ ມາຈາກເມືອງນອກ ປະເທສ ເຢັຍລະມັນ ປະເທສ ສວິດເຊີແລັນ ເມືອງສະຕາບວກ ເຂດບອກໂດ ແລະເຂດອື່ນໆ ເປັນການປະທ້ວງທີ່ເຂັ່ງຂຶມແລະຟົດຟື້ນຫລາຍ ການປະທ້ວງມື້ນີ້ ທວງໃຫ້ມີ ການປ່ຽນແປງໃນລາວ ໄປສູ່ຣະບອບການປົກຄອງ ແບບປະຊາທິປະຕັຍ ທີ່ມີການເລືອກຕັ້ງ ແບບເສຣີ ມີຄວາມເປັນທັມ ມີຫລາຍພັກການ ເມືອງ ເຂົ້າຮ່ວມ ໂດຍມີສະຫະປະຊາຊາດ ເປັນຜູ້ດູແລ ທວງໃຫ້ປ່ອຍ ນັກໂທດການເມືອງ ແລະຜູ້ຖືກຕ້ອງຫາ ທາງການເມືອງ ທຸກຄົນ ຢູ່ ລາວ ຢ່າງ ຮີບດ່ວນ ແລະ ບໍ່ມີເງື່ອນໄຂ ທວງໃຫ້ຍຸຕິການ ຄ້າມະນຸດ ການຄ້າເດັກນ້ອຍ ໃນລາວ ທວງໃຫ້ຍຸຕິ ການຜລິດ ແລະ ການຄ້າ ຢາເສບຕິດ ໃນລາວ, ທວງໃຫ້ຍຸຕິ ການທໍາລາຍ ທັມຊາດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ ໃນລາວ ທວງໃຫ້ທາງການລາວ ເປີດເຜີຍ ຄວາມເປັນຈິງ ກ່ຽວກັບ ການຫາຍສາບສູນຂອງ ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ຢ່າງເປັນທາງການ ໃຫ້ສາກົນຊາບຢ່າງຮີບດ່ວນ".
ແລະຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມ ການປະທ້ວງຈາກແຫ່ງຕ່າງໆ ຂອງປະເທສຝຣັ່ງຫລາຍທ່ານ ກໍສະແດງອອກເຖິງ ຄວາມຮູ້ສຶກພໍໃຈ ຂອງຕົນ ດັ່ງຍາງນາງ ອໍາພາວັນ ມີຄໍາເຫັນຕອນນຶ່ງວ່າ:
"ການມາປະທ້ວງມື້ນີ້ ກະມີຄວາມຮູ້ສຶກດີໃຈ ແລະພູມໃຈທີ່ວ່າ ມີພໍ່ແມ່ພ່ນ້ອງທຸກຄົນທີ່ວ່າມີກໍາລັງໃຈຕໍ່ສູ້ເພື່ອຊາດບ້ານເມືອງຂອງເຮົາ".
ແລະອີກທ່ານນຶ່ງທີ່ມາຈາກມາກໄຊກໍວ່າ:
"ນີ້ແມ່ນ ພົງສະຫວັດ ວັທນາ ປະທານສະມາຄົມອູ້ມຊູປະຊາທິປະຕັຍ ປະຊາຊົນເຂດມາກໄຊ ຮູ້ສຶກດີໃຈຫລາຍ ທີ່ເຫັນຄົນລາວເຮົາຍັງເປັນ ຫ່ວງ ການຕໍ່ສູ້ ມີນໍ້າໃຈຮັກຊາດ ສໍາລັບມື້ນີ້ ກະດີໃຈຫລາຍ ທີ່ເຫັນຄົນ ລຸ້ນໜຸ່ມນ້ອຍ 40-50 ປີໃຫ້ຄວາມສົນໃຈ ໃນເຣື່ອງບ້ານເມືອງເຮົາ ມາເທື່ອນີ້ພົບໜ້າພໍ້ຕາຫລາຍໆຄົນທີ່ ມີຄວາມກະຕືລືລົ້ນ ໃນການຕໍ່ສູ້ ຄິດວ່າຄືສິເປັນພະລັງ ອັນນຶ່ງໃນການຕໍ່ສູ້ ຂອງພວກເຮົາຕໍ່ໄປ".
ພາຽຫຼັງການປະທ້ວງ ສິ້ນສຸດລົງແລ້ວ ໃນຕອນບ່າຍ ຂອງວັນດຽວກັນນັ້ນ ກໍມີກອງປະຊຸມ ຂອງພັນທະມິດ ເພື່ອປະຊາທິປະຕັຍໃນລາວ ກັບ ຫລາຍ ອົງການ ຈັດຕັ້ງສາກົນ ຮວມທັງເຈົ້າໜ້າທີ່ ສະຫະພັນ ເພື່ອສິດທິມະນຸດ ສາກົນ ປະຈໍາສະຫະປະຊາຊາດ ເພື່ອປຶກສາຫາລື ກ່ຽວກັບ ການຣະເມີດສິດທິມະນຸດຢູ່ ສປປ ລາວ ເປັນຕົ້ນ ແມ່ນບັນຫາ ການຫາຍສາບສູນ ຂອງທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ນັກພັທນາຊຸມຊົນ ທີ່ດີເດັ່ນ ຂອງລາວ.
ເປັນຕາອີ່ດູຕົນເນາະມີແຕ່ຜູ້ເຖົ້າຍ່າງເຕາະສົ້ນໄປ, ຈຳນວນຄົນກໍ່ນິດດຽວ ນັກຂ່າວຕ່າງປະເທດ
ຮອດບໍ່ສົນໃຈຊ້ຳ. ເທື່ອໜ້າເໝົາຍົນໄປຮັບເອົາຄົນລາວຢູ່ເມືອງລາວມາຊ່ອຍແດ່ແມະຈື່ງຄືກຄື້ນ
ຫຼືວ່າຖ້າຢາກປະຢັດກໍ່ພາກັນໄປຈັດຢູ່ໜອງຄາຍ ປະເທດໄທພຸ້ນຄົນລາວຈື່ງຈະຂ້າມຂອງໄປຊ່ອຍໄດ້
Anonymous wrote: ເປັນຕາອີ່ດູຕົນເນາະມີແຕ່ຜູ້ເຖົ້າຍ່າງເຕາະສົ້ນໄປ, ຈຳນວນຄົນກໍ່ນິດດຽວ ນັກຂ່າວຕ່າງປະເທດຮອດບໍ່ສົນໃຈຊ້ຳ. ເທື່ອໜ້າເໝົາຍົນໄປຮັບເອົາຄົນລາວຢູ່ເມືອງລາວມາຊ່ອຍແດ່ແມະຈື່ງຄືກຄື້ນຫຼືວ່າຖ້າຢາກປະຢັດກໍ່ພາກັນໄປຈັດຢູ່ໜອງຄາຍ ປະເທດໄທພຸ້ນຄົນລາວຈື່ງຈະຂ້າມຂອງໄປຊ່ອຍໄດ້
ຈະຈັດຢູ່ໃສບ່ອນໃດຄົນລາວກໍຈະໄປຊ່ອຍບໍ່ໄດ້ດອກເພາະຫຍຸ້ງຍາກໃນແຕ່ລະອາທິດຕ້ອງໄດ້ໄປຕ້ອນຮັບເອົາອ້າຍນ້ອງທີ່ຮ່ວມສາຍເລືອດທີ່ມາຢ້ຽມຢາມ.
เพลงชาติลาว หรือเพงซาดลาว มี 3 ฉบับ โดยฉบับแรกประพันธ์ทั้งส่วนคำร้องและทำนองเมื่อ พ.ศ. 2484 โดย ดร.ทองดี สุน ทอนวิจิด ได้รับการรับรองให้เป็นเพลงชาติของราชอาณาจักรลาวอย่างเป็นทางการใน พ.ศ.2490 ส่วนฉบับที่ 2 แต่งขึ้นเมื่อพรรคประชาชนปฏิวัติลาวล้มล้างระบบกษัตริย์ พ.ศ.2518 ประพันธ์โดย ท่านสีซะนะ สีสาน และฉบับที่ 3 พ.ศ. 2531 คือฉบับปัจจุบัน ใช้ทำนองของ ดร.ทองดี และคำร้องของท่านสีซะนะ
ย้อน ไป พ.ศ.2484 เพลงชาติฉบับดร.ทองดี นำใช้ในช่วงซึ่งสถานการณ์ทางการเมืองของลาวมีเหตุการณ์ต่างๆ เกิดขึ้นมากมาย เริ่มจาก พ.ศ.2495 ลาวในหัวเมืองด้านตะวันออกเฉียงเหนือก่อการจลาจลต่อต้านการปกครองของ ฝรั่งเศส ภายใต้การสนับสนุนจากรัฐบาลกรุงฮานอย และเมื่อฝรั่งเศสแพ้สงครามที่ค่ายเดียนเบียนฟู ลาวจึงได้รับเอกราชอย่างสมบูรณ์ ฝรั่งเศสถอนกำลังออกจากประเทศซึ่งแตกแยกเป็น 2 ฝ่าย คือ ฝ่ายสนับสนุนระบบกษัตริย์ในนครเวียงจันทน์ (ฝ่ายขวา) กับฝ่ายขบวนการประเทศลาว (ฝ่ายซ้าย)
พ.ศ.2503 รัฐบาลผสมในนครเวียงจันทน์เริ่มสั่นคลอน เพราะความขัดแย้งระหว่างกลุ่มก่อรัฐประหารและกลุ่มต่อต้าน ขณะที่ฝ่ายขบวนการประเทศลาวก่อการจลาจลในภาคเหนือและภาคตะวันออก และ พ.ศ.2506 รัฐบาลคอมมิวนิสต์เวียดนามใช้เส้นทางโฮจิมินห์ในภาคตะวันออกของลาวเป็นเส้น ทางส่งกำลังพลไปปราบปรามพวกต่อต้านคอมมิวนิสต์ในเวียดนามใต้ ตามด้วยกองกำลังอเมริกันเข้ามาปฏิบัติการลับในลาว ก่อนจะถอนตัวออกจากสงครามเวียดนาม การทำสงครามหลังฉากในประเทศลาวจึงต้องเลิกราไปด้วย
เพลงของ ดร.ทองดี เพลงชาติลาวขณะนั้น ถอดความภาษาไทยได้ดังนี้ "ชาติลาวตั้งแต่เดิมมา ขึ้นชื่อลือชาอยู่ในอาซี (เอเชียใน ภาษาฝรั่งเศส ลาวรับคำนี้มาใช้ตามฝรั่งเศสซึ่งเคยเป็นเจ้าอาณานิคมมาก่อน) ชาวลาวผูกพันไมตรี ร่วมสามัคคีฮักห่อโฮมกัน (ชาวลาวมีจิตใจเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกัน) รักชาติรักประเทศเรา รักเจ้าปกเกศเกศา โฮมฮักร่วมศาสนา แต่โบราณมารักษาดินแดน บ่ให้ชาติใดมารวน ราวีรบกวนยาดแย่งชิงเอา ใครขืนเข้ามาลู่วุ่นวาย สู้จนตัวตายต้านทานศัตรู ช่วยเชิดชูเลือดเนื้อเชื้อเผ่า ฟื้นฟูกู้เอาบรรเทาทุกข์กัน" โดยเพลงนี้ใช้สมัยราชอาณาจักรลาว ระหว่าง พ.ศ.2484-2518
ต่อ มา เมื่อพรรคประชาชนปฏิวัติลาวล้มล้างรัฐบาลระบอบกษัตริย์ในปี 2518 เพลงชาติลาวเปลี่ยนเนื้อเพลงเป็นฉบับที่แต่งโดยท่านสีซะนะ ประกาศใช้อย่างเป็นทางการวันที่ 2 ธันวาคม 2518 ซึ่งเป็นวันสถาปนาสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว (สปป.ลาว) เพลงชาติฉบับดังกล่าวใช้มาจนถึงปี 2531 รัฐบาลลาวจึงได้รับรองเพลงชาติ ซึ่งได้เปลี่ยนแปลงเนื้อเพลงมาเป็นเนื้อร้องฉบับปัจจุบัน
"ซาด ลาวตั้งแต่ใดมา ลาวทุกถ้วนหน้าเซิดซูสุดใจ ฮ่วมแฮงฮ่วม จิดฮ่วมใจ สามัคคีกันเป็นกำลังเดียว เด็ดเดี่ยวพ้อมกันก้าวหน้า บูซาซูเกียดของลาว ส่งเสิมใซ้สิดเป็นเจ้า ลาวทุกซนเผ่าสะเหมอพาบกันบ่ให้พวกจักกะพัดและพวกขายซาดเข้ามาลบกวนลาวทังมวนซูเอกะลาดอิดสะละพาบของซาดลาวไว้ ตัดสินใจสู้ซิงเอาไซ พาซาดก้าวไปสู่ความวัดทะนา"
ถอดความภาษาไทยได้ว่า "ชาติลาวตั้งแต่ใดมา ลาวทุกถ้วนหน้าเชิดชูสุดใจ ร่วมแรงร่วมจิตร่วมใจ สามัคคีกันเป็นกำลังเดียว เด็ดเดี่ยวพร้อมกันก้าวหน้า บูชาชูเกียรติของลาว ส่งเสริมใช้สิทธิ์เป็นเจ้า ลาวทุกชนเผ่าเสมอภาพกัน ไม่ให้พวกจักรพรรดิ (บรรดาชาติต่างๆ ที่ทำตัวเป็นพวกลัทธิจักรวรรดินิยม ความหมายโดยเจาะจงลงไปคือสหรัฐอเมริกาและฝรั่งเศส) และพวกขายชาติเข้ามารบกวน ลาวทั้งมวลชูเอกราช อิสรภาพของชาติลาวไว้ ตัดสินใจสู้ชิงเอาชัย พาชาติลาวไปสู่ความวัฒนา"
ອັນເນື້ອຂອງເພງຊາດ ສປປ ລາວ ທີ່ວ່າ:
ບໍ່ໃຫ້ພວກຈັກະພັດ ແລະພວກຂາຍຊາດເຂົ້າມາລົບກວນ
ນີ້ຄວນນຳໄປພິຈາລະນາແກ້ໄຂຫຼືປ່ຽນເນື້ອໃໝ່ໄດ້ແລ້ວ. ເບິ່ງແລ້ວຊ່ຳກັບເດັກນ້ອຍປະຖົມ
ແຕ່ງຂຶ້ນນີ້. ຄັນປະເທດໃດບໍ່ເປັນປະເທດຈັກະພັດແມ່ນຈະປ່ອຍໃຫ້ເຂົາເຂົ້າມາລົບກວນແມ່ນບໍ່?
ຕົວຢ່າງກໍຄືປະເທດແກວກັບຈີນແດງນັ້ນ ທີ່ປະເທດທັງສອງນີ້ພາກັນຫຼັ່ງໄຫຼເຂົ້າມາລົບກວນປະຊາ
ຊົນລາວເຮົາທຸກວັນນີ້ ວາຍຶດເອົາທີ່ດິນທຳມາຫາກິນຂອງຄົນລາວ ໂດຍໃຊ້ແຜນການສຳປະທານທີ່
ດິນທີ່ມີການເຊັນສັນຍາກັນເຖິງ 99 ປີ. ອັນທີ່ວ່າພວກຂາຍຊາດນັ້ນແມ່ນໃຜກັນແທ້ເປັນຜູ້ທີ່ຂາຍ
ຊາດກັນແທ້? ປ່າໄມ້ຈົນແປນ, ບໍ່ຄຳຈົນແຫ້ງໄປເປັນບໍ່ສອງບໍ່ກຳລັງກ້າວເຂົ້າ, ເຂື່ອນໄຟຟ້າ 18 ແຫ່ງ
ທົ່ວປະເທດ ປານນັ້ນປະເທດຍັງດ້ອຍພັທະນາ ປະຊາຊົນຍັງທຸກຍາກ ບາດ ຜູ້ທີ່ເປັນສັມະຊິກສູນກາງ
ພັກພາກັນເປັນເສຖີໄປໝົດທັງໆທີ່ບໍ່ມີບັກໃດອີ່ໃດມີປວັດເປັນເສຖີຫຼືມີດິນດອນຕ່ອນຫຍ້າເປັນມູນ
ມັງມາກ່ອນໆຈະປົດປ່ອຍທົ່ວປະເທດ. ພວກຂາຍຊາດຂາຍແຜ່ນດິນກໍແມ່ນພວກຣັຖະບານຂອງ ສປປ
ລາວພວກສູນັ້ນເອງ. ບັກຄຳໄຕ, ອີ່ແມ່ໝ້າຍເມັຍບັກໄກສອນ, ບັກສີສວາດ ກ., ບັກແຈ້ງ, ບັກບຸນຍັງ
ບັກທອງສິງ, ບັກຈູມ ພວກນີ້ລະທີ່ເປັນໂຕການຄົນຂາຍຊາດຂາຍແຜ່ນດິນແບບອອກໜ້າອອກຕາ.