ແລະໃນມື້ວັນທີ 11 ມິຖຸນານີ້ ຕໍາຣວດແຂວງຜົ້ງສາລີ ແລະຕໍາຣວດແຂວງດຽນບຽນ ຂອງວຽດນາມ ກໍໄດ້ຮ່ວມກັນຈັບຄົນລາວ 3 ຄົນ ທີ່ລັກລອບຂົນສົ່ງຢາເສບຕິດ ຣາຍໃຫຍ່ ຢູ່ຣະຫວ່າງເຂດຊາຍແດນ ແຂວງຜົ້ງສາລີ ແລະແຂວງດຽນບຽນ, ຍຶດຢາບ້າ ໄດ້ 31 ພັນເມັດ, ເຮໂຣອິນ 10 ແທ່ງ, ຝິ່ນ 2 ກິໂລ ແລະປືນອີກ 3 ກະບອກ.ສື່ສັງຄົມຂອງທາການລາວ ໄດ້ຣາຍງານວ່າ ມີນັກໂທດຢາເສບຕິດ ທີ່ຖືກສານ ຕັດສິນປະຫານຊີວິດ ທັງໝົດ 5 ຄົນ ຄື 3 ຄົນຢູ່ແຂວງ ສວັນນະເຂດ ແລະ 2 ຄົນຢູ່ ແຂວງອຸດົມໄຊ ທີ່ຖືກສານຕັດສິນ ເມື່ອເດືອນ ກໍຣະກະດາ ປີທີ່ແລ້ວ ແຕ່ຍັງບໍ່ທັນມີຄົນໃດ ຖືກປະຫານ.ແຕ່ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ ຫຼາຍຄົນກໍເວົ້າວ່າ ບັນຫາຢາເສບຕິດຢູ່ ສປປລາວ ເປັນພຽງບັນຫາປີກຍ່ອຍ ທຽບໃສ່ບັນຫາ ທີ່ເກີດຈາກຣະບອບ ການປົກຄອງ ແບບຜະເດັດການພັກດຽວ ຜູກຂາດອໍານາດ ຂອງຜູ້ນໍາພັກ ປະຊາຊົນປະຕິວັດລາວ ຊຶ່ງກະທົບໃສ່ ການພັທນາເສຖກິດ ແລະ ສັງຄົມລາວ ທີ່ມີພົລເມືອງ 6 ລ້ານ 5 ແສນຄົນໃນປັດຈຸບັນ ຊຶ່ງບໍ່ມີຄວາມສງົບ, ເກີດພຍາດອາຍາສິດ, ໃຊ້ອໍານາດເກີນຂອບເຂດ ຂອງ ຣະບຽບກົດໝາຍ, ປາບປາມປະຊາຊົນ ຜູ້ຮຽກຮອງເອົາສິດ ເສຣີພາບ ປະຊາທິປະໄຕ ແລະ ຄວາມເປັນທັມ; ໃນສັງຄົມ ມີການຫລິ້ນພັກ ຫຼິ້ນພວກ, ສໍ້ຣາດບັງຫຼວງ ແລະອື່ນໆ ທີ່ທ່ວງດຶງຄວາມກ້າວໜ້າ ຂອງປະເທສຊາດ; 40 ປາຍປີຜ່ານມາແລ້ວ ແຕ່ກໍຍັງບໍ່ສາມາດເຮັດໃຫ້ ລາວ ຫຼຸດພົ້ນອອກ ຈາກການເປັນປະເທສດ້ອຍພັທນາໄດ້,ປະຊາຊົນລາວສ່ວນຫລວງຫລາຍ ທຸກຍາກລໍາບາກ ຂາດເຂີນແລ້ວບໍ່ແລ້ວ ຍັງຖືກຣັຖບາລ ສປປລາວ ນໍາໄປເປັນໜີ້ຕ່າງປະເທສ ຢ່າງ ມະຫາສານອີກດ້ວຍ.ເວົ້າເຖິງເຣຶ່ອງການຄ້າຢາເສບຕິດ ດັ່ງຊາວບ້ານຜູ້ຮູ້ເຣຶ່ອງນີ້ດີ ເວົ້າຕໍ່ວິທຍຸເອ ເຊັຍເສຣີ ເມື່ອເລີ້ມເປີດກອງປະຊຸມ ເທື່ອທີ 5 ຂອງສະພາ ແຫ່ງຊາດວ່າ ບັນຫານີ້ແຮງໜັກ:"ບັນຫາໂຕນີ້ແຮງໜັກ ບໍ່ວ່າໂຕເມືອງ ບໍ່ວ່າຊົນນະບົດ ບໍ່ວ່າຢູ່ບ້ານນອກຂອກຄາເມ ຜູ້ເຖົ້າ ຜູ້ໜຸ່ມ ຜູ້ໄວລຸ້ນ ໄວກາງ ເອົາໜັກແຫລະ ດຽວນີ້ນະ."
ເວົ້າເຖິງສາເຫດຕົ້ນຕໍ ທີ່ພາໃຫ້ເກີດບັນຫາດັ່ງກ່າວ ຫຼາຍຄົນເວົ້າວ່າ ທາງການ ສປປລາວ ບໍ່ພຽງແຕ່ພຍາຍາມຫລີກລ້ຽງການ ເວົ້າເຖິງ ຄວາມລົ້ມແຫລວ ແລະຄວາມຜິດພາດ ຂອງແນວທາງ ແຜນນະໂຍບາຍ ຂອງຜູ້ນໍາພັກ ປະຊາຊົນ ປະຕິວັດ ລາວ ທີ່ຜູກຂາດອໍານາດ ມາເຖິງ 40 ປາຍປີ ທີ່ໄດ້ສ້າງໂທສກັມ ອັນໜັກໜ່ວງບໍ່ຈັກວ່າເທົ່າໃດ ທີ່ເຮັດໃຫ້ປະເທສຊາດ ແລະປະຊາຊົນລາວ ບໍ່ພຽງແຕ່ຂາດສິດ, ເສຣີພາບ ແລະປະຊາທິປະໄຕ ເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ຫາກຍັງຖິ້ມໂທດໃສ່ ປະຊາຊົນຕື່ມອີກ ໂດຍເວົ້າວ່າ ກ່ອນອື່ນກໍ່ແມ່ນ ປະຊາຊົນ ຍັງບໍ່ທັນ ເຊື່ອມຊຶມ ຢ່າງເລິກເຊິ່ງ ຕໍ່ແນວທາງປ້ອງກັນຊາດ-ປ້ອງກັນຄວາມສງົບທົ່ວປວງຊົນ ຮອບດ້ານຂອງພັກ ແລະທັງວ່າ ການສຶກສາອົບຮົມ ຜົນຮ້າຍຂອງຢາເສບຕິດ ບໍ່ທັນກວ້າງຂວາງ ການບັງຄັບໃຊ້ກົດໝາຍຕໍ່ຜູ້ພົວພັນຊື້-ຂາຍ ຢາເສບຕິດ ບໍ່ທັນເຂັ້ມງວດ ແລະເດັດຂາດ. ທີ່ຜ່ານມາ ເຖິງມີການຕັດສິນຄະດີ ຢາເສບຕິດ ລົງໂທດປະຫານຊີວິດ. ແຕ່ໃນຕົວຈິງບໍ່ຖືກປະຫານ. ການປະສານງານ ຣະຫວ່າງຕຳຣວດ ກັບອົງການອັຍການ, ສານແລະອົງການ ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ແຕ່ລະຂັ້ນ ຍັງບໍ່ທັນກົມກຽວກັບຕົວຈິງ, ການແກ້ໄຂຄະດີຊັກຊ້າ ແລະແກ່ຍາວ. ມີບາງຄະດີຈະແຈ້ງແລ້ວ ແຕ່ກໍ່ບໍ່ຕັດສິນ ຫຼືຕັດສິນຕ່ຳກວ່າຄວາມຜິດຕົວຈິງ, ມີເຈົ້າໜ້າທີ່ແຕ່ລະຂັ້ນ ຈຳນວນໜຶ່ງບໍ່ໂປ່ງໃສ ບໍ່ທ່ຽງທຳ ໃນການດຳເນີນຄະດີ, ປ່ຽນຮູບຄະດີໜັກ ເປັນເບົາ, ຜິດເປັນຖືກ, ຂອງແທ້ເປັນຂອງປອມແລະອື່ນໆ. ຕາມຄໍາເວົ້າຂອງທ່່ານ ສົມແກ້ວ ສີລາວົງ. ແມ່ນແຕ່ ທ່ານ ທອງລຸນ ສີສຸລິດ ຜູ້ເປັນນາຍົກຣັຖມົນຕຣີເອງ ກໍຍອມຮັບກ່ຽວກັບ ເຣຶ່ອງທີ່ວ່ານີ້ຢູ່ໃນກອງປະຊຸມ ເທື່ອທີ 5 ຂອງສະພາ ແຫ່ງຊາດ ຊຸດທີ 8 ແລະທັງວ່າ ຣັຖບາລ ຈະສືບຕໍ່ແກ້ໄຂ: "ຣັຖບານຈະສືບຕໍ່ ແກ້ໄຂຢ່າງເອົາໃຈໃສ່ເປັນພິເສດ ຜູ້ທີ່ຈັບມາແລ້ວຕ້ອງເອົາຂຶ້ນສານ ຕ້ອງເອົາໄປສືບສວນສອບສວນ. ຂ້າພະເຈົ້າຈະ ຖາມເລື້ອຍໆວ່າເອົາຂຶ້ນແລ້ວບໍ່ ເອົາໄປສືບສວນ ແລ້ວບໍ່ເອົາໄປຕັດສິນແລ້ວບໍ່ ຣາຍໃຫຍ່ໆຍັງບໍ່ທັນເຫັນ ແຕ່ວ່າຄິດວ່າຈະເຫັນ ໃນມື້ນຶ່ງ ເອົາບັນດາຫົວໂປ່ໂຕການ ອັນນີ້ຂຶ້ນຕັດສິນ."ແຕ່ປະຊາຊົນລາວ ກໍຍັງບໍ່ເຊື່ອວ່າ ບັນຫາທີ່ວ່ານີ້ຈະຖືກແກ້ໄຂໄດ້ ຖ້າຫາກວ່າຣັຖບາລບໍ່ເອົາຈິງເອົາຈັງ ດັ່ງທີ່ທ່ານກ່າວວ່າ:"ຖ້າຣັຖບານເຮັດ ມັນກະບໍ່ຍາກ ເພາະວ່າຜ່ານມາຫັ້ນ ເພິ່ນກະເຮັດໄດ້ຫຼາຍພໍສົມຄວນຢູ່ ແຕ່ໄຊຊະນະ ມານີ້ນະ ແຕ່ວ່າຊ່ວງນີ້ເພິ່ນກະມີ ນະໂຍບາຍ ກະດີໃຈຫັ້ນແຫລະ ຄັນຖ້າຣັຖບານ ເອົາຈິງມັນກະສິໝົດໄປຫັ້ນແຫລະ."
ກ່ຽວກັບການແກ້ໄຂບັນຫາຢາເສບຕິດນີ້ບໍ່ໄດ້ ຫຼາຍຄົນເວົ້າວ່າ ເປັນເຣຶ່ອງປົກກະຕິສໍາລັບຢູ່ ສປປລາວ ຍ້ອນວ່າກົດໝາຍ ທີ່ຖືກປະກາດໃຊ້ 132 ສະບັບຮວມທັງ ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍ ຢາເສບຕິດ ຕາມມາດຕຣາ 1 ທີ່ກໍານົດຫຼັກການ, ຣະບຽບການ ແລະ ມາຕການ ກ່ຽວກັບການ ຄວບຄຸມ, ສະກັດກັ້ນ ແລະຕ້ານຢາເສບຕິດ ບໍ່ໄດ້ຮັບການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ໃຫ້ເກີດຜົລເປັນຈິງ ພໍເທົ່າໃດ.ຫລາຍຄົນເວົ້າວ່າ ໃນ 40 ປາຍປີ ທີ່ຜູ້ນໍາພັກປະຊາຊົນປະຕິວັດລາວ ກໍາອໍານາດມານີ້ ບໍ່ສາມາດມ້າງເຄືອຂ່າຍ ແລະຫົວໂປ່ໂຕການຄ້າ ຢາເສບຕິດ ຣາຍໃຫຍ່ໃຫ້ໝົດໄປໄດ້. ກົງກັນຂ້າມຢາເສບຕິດເປັນຕົ້ນຢາບ້າ ຂຍາຍວົງກວ້າງບໍ່ພຽງແຕ່ຢູ່ ຕົວເມືອງໃຫຍ່ ຕົວເມືອງນ້ອຍ ແລະຢູ່ຕາມຊານເມືອງເທົ່ານັ້ນ ແມ່ນແຕ່ຢູ່ຕາມຊົນນະບົດ ຫ່າງໄກສອກຫຼີກ ກໍຍັງໄປຮອດ ໄປເຖິງ. ດັ່ງຊາວບ້ານ ທ່ານດຽວກັນກ່າວຕື່ມ ອີກວ່າຢາເສບຕິດ ເປັນບັນຫາໃຫຍ່:".ເປັນບັນຫາໃຫຍ່ ແກ້ໄດ້ຍາກ ແກ້ບໍ່ຕົກຈັບເທົ່າໃດແຫ່ງ ຜລິດອອກມາຫຼາຍ ຈັບກັນມະນຶງມະນືດຂນະທີ່ຂ່າວ "ມະຫາສານ" ຣາຍງານວ່າ ແຂວງບໍ່ແກ້ວ ຈູດທໍາລາຍຢາເສບຕິດ ໃນມື້ວັນທີ 26 ມິຖຸນາ 2018 ນີ້ ລວມທັງໝົດໜັກ 193,900 ປາຍ ກິໂລກຣາມ. ໃນນັ້ນມີຢາບ້າ, ເຮໂຣອິນ, ຢາໄອສ໌ ແລະຝຸ່ນແປ້ງສີຂາວ."ແຕ່ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ ທາງການລາວກໍວ່າ ມີວິທີການແລະມາດຕະການແກ້ ໄຂ ບັນຫາຢາເສບຕິດຢູ່ ສປປລາວ ໂດຍເວົ້າວ່າ ຈະສືບຕໍ່ ເຊື່ອມຊຶມແລະປະຕິບັດແນວທາງປ້ອງກັນຊາດ-ປ້ອງກັນຄວາມສງົບ ທົ່ວປວງຊົນຮອບດ້ານ ຂອງພັກ, ຄຳສັ່ງຂອງ ນາຍົກຣັຖມົນຕຣີ ເລກທີ 27 ວ່າດ້ວຍການແກ້ໄຂ ປະກົດການ ຫຍໍ້ທໍ້ ໃນສັງຄົມແລະ ຄຳສັ່ງຂອງຄນະເລຂາທິການ ສູນກາງພັກ ເລກທີ 22 ວ່າດ້ວຍການເພີ່ມທະວີ ສະກັດກັ້ນ ແລະແກ້ໄຂບັນຫາຢາເສບຕິດ ແລະທັງໄດ້ຮັບການສນັບສນູນ ຊ່ອຍເຫລືອ ຈາກອົງການຈັດຕັ້ງສາກົນ ແລະຫຼາຍປະເທສ ເປັນຕົ້ນ ສະຫະປະຊາຊາດ ດ້ານຢາເສບຕິດ ແລະອາຊຍາກັມ ແລະສະຫະຣັຖອາເມຣິກາ ເປັນຢ່າງດີຕລອດມາ, ແຕ່ຣັຖບາລ ສປປລາວ ກໍຍັງບໍ່ສາມາດແກ້ໄຂໄດ້.